Zarządzanie kompetencjami w uczeniu się przez całe życie
- Opublikowano: 24 Paź 2011
Zespół Edukacji i Rynku Pracy | ibe@ibe.edu.pl | Tel: 22 24 17 100
O badaniu Badanie „Ocena procesu Zarządzania Zasobami Ludzkimi w oparciu o kompetencje w kontekście uczenia się przez całe życie” ma na celu zebranie wiedzy na temat tego, jak pracodawcy średnich i dużych przedsiębiorstw wykorzystują dostępne procesy i narzędzia zarządzania zasobami ludzkimi w pozyskiwaniu, rozwoju i efektywnym wykorzystaniu kompetencji pracowników. Podejście to jest spójne z rozwijaną obecnie w IBE propozycją Polskiej Ramy Kwalifikacji (PRK), która systematyzuje skalę kompetencji obejmujących wiedzę, umiejętności oraz kompetencje społeczne w ramach ośmiu poziomów kwalifikacji. PRK ma na celu objęcie wszystkich form i ścieżek uczenia się: formalnego, pozaformalnego i nieformalnego.. W kontekście uczenia się przez całe życie, zdobywanie i rozwijanie kompetencji w miejscu pracy stanowi istotny element uczenia się nieformalnego , tj. uczenia się poza instytucjami edukacyjnymi i szkoleniowymi. Wyniki naszego badania koncentrują się na kształtowaniu popytu na pracę w Polsce oraz udziału pracodawców w kształtowaniu kapitału ludzkiego przez zarządzanie zasobami ludzkimi w oparciu o kompetencje. Wyniki te połączone z wynikami pozostałych badań prowadzonych przez IBE, w tym w szczególności z badaniami dotyczącymi ścieżek edukacyjnych i zawodowych absolwentów i uczniów oraz z badaniami uwarunkowań decyzji edukacyjnych gospodarstw domowych, a także oferty edukacyjnej dla uczenia się przez całe życie stanowić będą również podstawę dla przygotowania prognozy kształtowania się kapitału ludzkiego w Polsce. Badanie to wpisuje się w budowanie wiedzy w obszarze roli pracodawców we wspieraniu uczenia się w każdym wieku, w różnych formach i miejscach, zgodnie z definicją polityki na rzecz uczenia się przez całe życie, zawartej w projekcie dokumentu rządowego „Perspektywa uczenia się przez całe życie” Uczenie się przez całe życie Uczenie się przez całe życie jest niezbędną odpowiedzą na wyzwania, które stwarza szybko zmieniająca się gospodarka, wzrost znaczenia innowacyjności i związane z tym pojawienie się pojęcia kapitału ludzkiego w organizacjach, który staje się jednym z głównych aktywów przedsiębiorstw, nierzadko decydującym o przewadze konkurencyjnej na rynku. Prowadzi to do sytuacji, w której pracownik przez całe życie nie będzie wykonywał jednej profesji wyuczonej w młodości, a będzie zmuszony do nawet kilkukrotnego przeorientowania zawodowego w ciągu swojej całej kariery zawodowej, co wiąże się z potrzebą ciągłego podnoszenia kwalifikacji i rozwijania nowych kompetencji. Zjawisko to jest potęgowane także przez czynniki o charakterze demograficznym: starzeniem się ludności i związaną z tym tendencją do wydłużenia okresu aktywności zawodowej. Jest to wyzwanie szczególnie istotne dla Polski, gdyż mediana wieku dezaktywizacji zawodowej wynosi 55 lat i jest to jeden z najniższych poziomów w Europie. Dotychczas prowadzone badania (http://bkl.parp.gov.pl/, http://www.stat.gov.pl/gus/) poświęcone analizie podnoszenia kompetencji przez ludność pokazują, że w Polsce – w porównaniu z innymi krajami UE – wskaźnik partycypacji w jakichkolwiek formach uczenia się jest niski (wg. BAEL wartość wskaźnika dla Polski za rok 2009 – 4,7%, dla całej UE – 9,3%, a dla UE15 – 10,8%). W związku z faktem, iż po pierwsze - nabywanie nowych kompetencji lub poszerzanie obecnie już posiadanych jest ściśle związane z pracą zawodową, a po drugie – czas, jaki poświęcany jest na wykonywanie obowiązków zawodowych ogranicza możliwości podejmowania działań edukacyjnych, to właśnie środowisko miejsca pracy i jego otoczenie, jest główną determinantą dla decyzji o uczeniu się przez pracownika. Jak badamy? Badaniem zostaną objęte średnie i duże przedsiębiorstwa (w ramach badań ilościowych i jakościowych) oraz firmy konsultingowe (w ramach badań jakościowych). Podmioty objęte badaniem: W badaniach zostaną wykorzystane następujące metody i narzędzia badawcze: Cele badania Cel główny: Zbadanie procesu zarządzania zasobami ludzkimi (ZZL) w oparciu o kompetencje w kontekście uczenia się przez całe życie. Cele szczegółowe: 1. Określenie strategii zarządzania zasobami ludzkimi w oparciu o kompetencje w przedsiębiorstwach. 2. Analiza zakresu zarządzania zasobami ludzkimi w oparciu o kompetencje. 3. Metody i narzędzia weryfikacji kompetencji pracowników w procesie zarządzania zasobami ludzkimi. 4. Rozwój kompetencji pracowników w procesie zarządzania zasobami ludzkimi. 5. Ocena i motywowanie rozwoju kompetencji pracowników w procesie zarządzania zasobami ludzkimi. 6. Analiza efektywności nakładów na zarządzanie zasobami ludzkimi w oparciu o kompetencje. 7. Bariery wdrażania zarządzania zasobami ludzkimi w oparciu o kompetencje. Aktualności W lipcu 2011r., w wyniku postępowania przetargowego wyłoniono Wykonawcę badania, firmę Quality Watch Sp.z o.o. Od września do listopada 2011r. przeprowadzono badania pilotażowe (ilościowe i jakościowe)oraz zrealizowano badanie CAPI na próbie ponad 941 przedsiębiorstw. W następnych miesiącach przeprowadzono badanie jakościowe w formie wywiadów pogłębionych i wywiadów grupowych - 112 IDI i 1 Focus Group Interview. Wyniki badania zostały zaprezentowane 30 marca 2012r. na konferencji naukowej: „Właściwi ludzie na właściwych miejscach. Praktyka zarządzania kompetencjami w firmach". Zapraszamy do zapoznania się z wynikami oraz prezentacjami wygłaszanymi podczas konferencji.O badaniu
Jak badamy
Cele badania
Aktualności
Obecnie opracowywany jest raport końcowy z części jakościowej projektu.
PIAAC
- Opublikowano: 4 Wrz 2011
Zespół Edukacji i Rynku Pracy | e-mail: ibe@ibe.edu.pl | tel: 22 24 17 100
O badaniu
O badaniu
Podstawą rozwoju społeczeństw i gospodarek są dziś wiedza i umiejętności, bez których nie można mówić o spójności społecznej, konkurencyjności, czy innowacyjności. Coraz łatwiejszy dostęp do informacji, których ilość rośnie w ogromnym tempie, sprawia, że samo ich zapamiętywanie traci na znaczeniu, a rośnie rola rozumowania, analizy, interpretacji i wyszukiwania informacji. Ukończenie dobrej szkoły lub uniwersytetu przestaje być gwarancją sukcesu – potrzebne staje się ciągłe uzupełnianie wiedzy i umiejętności, a brak podstawowych kompetencji może powodować wykluczenie z ważnych obszarów życia społecznego.
Wspieranie rozwoju kompetencji wymaga kompleksowej i długofalowej polityki na rzecz uczenia się przez całe życie, a pierwszym krokiem do jej realizacji powinna być rzetelna diagnoza stanu kompetencji ludności. Właśnie ona jest celem Międzynarodowego Badania Kompetencji Osób Dorosłych PIAAC (The Programme for the International Assessment of Adult Competencies) koordynowanego przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD).
PIAAC mierzy trzy podstawowe umiejętności niezbędne do funkcjonowania we współczesnym świecie, stanowiące podstawę do nabywania nowych kompetencji i wiedzy: rozumienie tekstu, rozumowanie matematyczne oraz wykorzystywanie technologii informacyjno-komunikacyjnych (TIK). PIAAC dostarcza również informacji pozwalających analizować związki między kompetencjami, wykształceniem i sytuacją na rynku pracy.
Uzyskany w PIAAC obraz kompetencji ludności stanowi swego rodzaju portret ponad 700 milionów mieszkańców 24 krajów na przełomie lat 2011/2012. Przebadano wtedy 166 tys. osób w wieku 16-65 lat, w tym ponad 9 tys. w Polsce. Dodatkowe 9 krajów uczestniczy w drugiej rundzie badania trwającej do 2016 r., a kolejne deklarują zamiar przystąpienia do badania w przyszłości. PIAAC jest największym międzynarodowym badaniem kompetencji osób dorosłych zrealizowanym do tej pory i stanowi kontynuację badań IALS (1994-1998) i ALL (2002-2008).
Jak badamy
Jak badamy
Z każdym z respondentów PIAAC przeprowadzono wywiad, który składał się z dwóch części – odpowiedzi na pytania kwestionariusza osobowego oraz testu mierzącego badane umiejętności. Pytania zadawane respondentom dotyczyły m.in. ich wykształcenia i aktywności edukacyjnych, sytuacji na rynku pracy i charakterystyki obecnej lub ostatniej pracy, wykorzystywania umiejętności w życiu codziennym oraz w pracy.
Następnie respondenci rozwiązywali zadania z rozumienia tekstu, rozumowania matematycznego lub wykorzystywania TIK na komputerze lub w zeszytach papierowych. Na podstawie poprawności rozwiązywanych zadań i przy wykorzystaniu zaawansowanych metod psychometrycznych oszacowano poziomy umiejętności osób biorących udział w badaniu.
Ponieważ nie ma naturalnej skali kompetencji, w PIAAC przyjęto skalę umowną o zakresie od 0 do 500 punktów. W celu ułatwienia interpretacji wyników skala PIAAC została podzielona na 6 poziomów umiejętności w rozumieniu tekstu i rozumowaniu matematycznym oraz na 4 poziomy w wykorzystywaniu technologii informacyjno-komunikacyjnych. Wyższe poziomy odpowiadają lepszym umiejętnościom i większemu prawdopodobieństwu poprawnego rozwiązania zadania. Osobom o najwyższych umiejętnościach rozumienia tekstu lub rozumowania matematycznego, przypisany jest 4 lub 5 poziom umiejętności. Osoby osiągające najlepsze wyniki w zakresie wykorzystywania TIK przyporządkowane są do poziomu 3. Najniższe poziomy w każdej z rozpatrywanych dziedzin umiejętności to poziom 1 bądź poniżej 1.
Charakterystyka poziomów umiejętności rozumienia tekstu
Wyniki
Wyniki
Pod względem przeciętnego wyniku, zarówno w zakresie rozumienia tekstu, jak i rozumowania matematycznego, najlepsze wyniki osiągnęli mieszkańcy trzech krajów: Japonii, Finlandii i Holandii. Powyżej średniej OECD w obu dziedzinach uplasowały się również osoby dorosłe mieszkające w Szwecji, Norwegii, Estonii i Belgii. Wyniki wyraźnie najsłabsze uzyskali Włosi i Hiszpanie. Przeciętny poziom umiejętności Polaków w wieku 16-65 lat jest niższy od średniej OECD. Nasi sąsiedzi – Czechy, Słowacja i Niemcy – wypadli lepiej zarówno w zakresie umiejętności rozumienia tekstu, jak i rozumowania matematycznego.
Warto podkreślić, że różnice między krajami nie są duże. Znacznie większe różnice zaobserwowano wewnątrz krajów. Nawet w krajach osiągających najlepsze wyniki część osób dorosłych posiada bardzo niski poziom umiejętności (poziom 1 lub poniżej). Przeciętnie w 22 badanych krajach OECD aż 16% ludności ma bardzo słabe wyniki w zakresie rozumienia tekstu, a najwyższym poziomem umiejętności może pochwalić się jedynie 12% osób w wieku 16-65 lat. Kraje o niewielkim zróżnicowaniu wyników to Czechy, Słowacja, a także Korea, Cypr, Austria i Estonia. Kraje najbardziej zróżnicowane, a więc mające względnie duże odsetki osób o wysokim i niskim poziomie umiejętności to: Kanada, Wielka Brytania, Stany Zjednoczone, Niemcy i Australia.
Spojrzenie na wyniki badania PIAAC w Polsce pod względem udziału osób na poszczególnych poziomach umiejętności, pokazuje przede wszystkim duży odsetek osób o najniższym poziomie umiejętności – w rozumieniu tekstu jest to prawie jedna piąta populacji dorosłych, a w rozumowaniu matematycznym – blisko jedna czwarta. Jednocześnie grupa osób mających najwyższe umiejętności (poziom 4 lub 5) jest w Polsce relatywnie mniej liczna niż przeciętnie w OECD.
Czynnikiem bardzo silnie różnicującym umiejętności jest wykształcenie. W Polsce odgrywa ono ważniejszą rolę, niż w wielu innych krajach. O ile średni wynik osób z wyższym wykształceniem jest podobny do średniego wyniku osób z tym rodzajem wykształcenia w OECD, to wyniki osób z wykształceniem średnim lub zasadniczym zawodowym są wyraźnie niższe od średniej w tej grupie w OECD. Jest to niepokojące z tego względu, że w Polsce udział osób z tym wykształceniem jest zdecydowanie wyższy niż w pozostałych badanych krajach.
Kobiety w Polsce osiągają lepsze wyniki niż mężczyźni. Wiąże się to w dużym stopniu z różnicami w strukturze wykształcenia i zawodów: Polki są przeciętnie lepiej wykształcone niż Polacy i częściej pracują w zawodach wymagających wysokich kwalifikacji. Mężczyźni częściej kończą szkoły zawodowe i technika, a co za tym idzie częściej pracują jako średnio wykwalifikowani pracownicy fizyczni. Tymczasem te grupy osiągnęły przeciętnie niższe wyniki w badaniu.
Porównanie wyników w grupach zawodów pokazuje, że bardzo dobrze wypadają wysoko wykwalifikowani pracownicy umysłowi i pracujący w sektorze usług – w rozumieniu tekstu osiągają oni wyniki na poziomie średniej OECD. Zwraca uwagę zwłaszcza wysoki poziom kompetencji Polaków pracujących w sektorze usług nowoczesnych. Warto jednak pamiętać, że ten jest w Polsce nadal mniejszy niż w wielu krajach Europy Zachodniej. Relatywnie wysokimi przeciętnymi poziomami umiejętności wyróżniają się także sektor edukacji i administracji publicznej.
Duże różnice obserwujemy między osobami pracującymi a bezrobotnymi. Jest to spowodowane przede wszystkim niskim poziomem umiejętności długotrwale bezrobotnych. Osoby pozostające bez pracy krócej niż dwa lata posiadają kompetencje na wyraźnie wyższym poziomie niż osoby, które nie pracują od ponad dwóch lat. Warto ponadto zauważyć stosunkowo niewielką różnicę w poziomach umiejętności osób bezrobotnych i biernych zawodowo, może to świadczyć o dużym niewykorzystanym potencjale kapitału ludzkiego.
Różnice wyników, w zależności od wykształcenia, zawodu, czy branży, wiążą się także z obserwowanymi różnicami między mieszkańcami miast i wsi. Na przykład w miastach o liczbie mieszkańców powyżej 500 tys. osoby z wyższym wykształceniem stanowią prawie 42% mieszkańców w wieku 16-65 lat, a na terenach wiejskich – zaledwie 16%. Dlatego nie jest zaskakujące, że wynik mieszkańców dużych miast jest porównywalny z przeciętnym wynikiem osób z wyższym wykształceniem, a mieszkańców wsi – z wynikiem osób o wykształceniu zasadniczym zawodowym, średnim lub policealnym.
Innowacyjną częścią badania PIAAC jest pomiar umiejętności wykorzystywania technologii informacyjno-komunikacyjnych (TIK), które do tej pory nie były mierzone w międzynarodowych badaniach kompetencji. Pomiar umiejętności wykorzystywania TIK różnił się od pomiaru pozostałych dwóch dziedzin. O ile zadania z rozumienia tekstu i rozumowania matematycznego były rozwiązywane przez respondentów w zeszytach papierowych lub na komputerze, o tyle pomiar umiejętności wykorzystywania TIK przeprowadzano tylko na komputerze. W rezultacie osoby, które nie posiadały podstawowych umiejętności obsługi komputera, nie przystępowały do tego testu. Co więcej, wiele osób mimo deklarowanych umiejętności odmówiło rozwiązywania komputerowej wersji testu. Z tych powodów pomiar umiejętności wykorzystywania TIK objął w każdym kraju tylko część osób (w krajach OECD było to przeciętnie ok. 75%). W Polsce poziom umiejętności wykorzystywania TIK zmierzono tylko u 50% osób i był to najniższy odsetek osób rozwiązujących komputerową wersję testu spośród wszystkich krajów biorących udział w PIAAC. Już ta informacja sama w sobie wiele mówi o poziomie komputerowych umiejętności Polaków.
Spośród Polaków, wśród których przeprowadzono pomiar umiejętności wykorzystywania TIK, 40% posiada wysoki (2 lub 3) poziom tych kompetencji. Ponieważ jednak do testu komputerowego przystąpiła połowa badanych, to z 40% otrzymujemy 20% Polaków w wieku 16-65 lat o wysokich umiejętnościach wykorzystywania TIK. W krajach, które wypadły najlepiej w tej dziedzinie pomiaru – w Szwecji, Finlandii, Holandii i Norwegii – ponad 40% społeczeństwa osiąga bardzo dobre wyniki.
We wszystkich badanych krajach występuje wyraźna przepaść międzypokoleniowa. W Polsce w najmłodszej grupie wieku (16-24 lata) 8 na 10 osób rozwiązało test na komputerze (9 na 10 średnio w OECD), a wśród najstarszych (55-65 lat) mniej niż co 5. osoba (co 3. osoba średnio w OECD).
Poziom umiejętności wykorzystywania TIK blisko 40% osób młodych jest w Polsce wysoki (poziom 2 lub 3), natomiast wśród osób starszych analogiczny odsetek to 3%. Różnice między generacjami widoczne są także w innych krajach, ale przeciętne wyniki w krajach OECD pokazują, że w Polsce badane umiejętności mogą być znacznie wyższe wśród osób starszych.
Praca zawodowa wymaga coraz częściej pracy z komputerem. Nie jest zaskoczeniem, że osoby pracujące posiadają lepsze umiejętności wykorzystywania TIK niż osoby bezrobotne lub bierne zawodowo. Ale nawet wśród pracujących, mniej Polaków korzysta z komputera niż przeciętnie w krajach OECD. Niższa jest też intensywność korzystania z komputera w pracy. Umiejętności wykorzystania TIK są silnie skorelowane z umiejętnościami rozumienia tekstu i rozumowania matematycznego. Niskie poziomy umiejętności w tych dziedzinach mogą być przeszkodą w nabywaniu umiejętności obsługi komputera i dodatkowo mogą uniemożliwiać pełne wykorzystywanie TIK.
PIAAC nie jest pierwszym badaniem kompetencji osób dorosłych w Polsce. W latach 90. przeprowadzono Międzynarodowe Badanie Kompetencji Dorosłych IALS (International Adults Literacy Survey). Dzięki temu, możemy analizować zmianę kompetencji Polaków w dziedzinie rozumienia tekstu na przestrzeni około 17 lat. Przeciętny poziom kompetencji ludności Polski wzrósł w tym czasie o 35 punktów. Jest to największa poprawa wyników spośród wszystkich 15 krajów, które wzięły udział w obydwu badaniach. W wielu krajach (np. w Szwecji czy Niemczech) wyniki pogorszyły się. Mimo że wyniki Polski w obydwu badaniach znajdują się poniżej średniej OECD, to dystans Polski do tej średniej wyraźnie zmalał.
W 1994 r. ponad 40% Polaków posiadało bardzo niski poziom umiejętności rozumienia tekstu. Między 1994 a 2011 r. odsetek ten zmniejszył się ponad dwukrotnie, choć wciąż jesteśmy pod tym względem w niechlubnej czołówce. Tak znaczącą poprawę przeciętnego poziomu umiejętności Polaków między 1994 a 2011 r. wiązać można z efektami przemian społeczno-gospodarczych ostatnich kilkunastu lat.
Prawdopodobnie najważniejszą z przyczyn wzrostu kompetencji rozumienia tekstu jest przystosowanie się Polaków do otoczenia informacyjnego gospodarki wolnorynkowej, które na początku okresu transformacji było nam jeszcze obce. Od początku lat 90. XX wieku Polacy stają przed coraz większą liczbą wyborów, począwszy od marki płatków śniadaniowych po wybór funduszu emerytalnego. Chęć świadomego podejmowania decyzji wymusza przedzieranie się przez dużą ilość otaczających nas informacji. Umiejętność ich odnajdywania, rozumienia i wykorzystywania jest też potrzebna w trakcie dokonywania ważnych wyborów takich jak na przykład wybór ścieżki edukacyjnej, kierunek rozwoju zawodowego czy poszukiwanie pracy.
Istotnym czynnikiem, który wpłynął na poprawę wyników jest też wzrost poziomu wykształcenia ludności Polski. Dużą rolę odgrywają także zmiany na rynku pracy: Polacy są dłużej aktywni zawodowo, później przechodzą na emeryturę i coraz rzadziej mają możliwość korzystania z przywilejów wcześniejszych emerytur i rent. Zmieniła się także struktura gospodarki. O połowę zmniejszył się odsetek pracujących w rolnictwie, natomiast wzrósł udział pracujących w sektorze usług i w zawodach wymagających wysokich kwalifikacji. Niewątpliwie porównanie wyników IALS i PIAAC w Polsce napawa optymizmem, należy mieć nadzieję, że ta pozytywna tendencja będzie się utrzymywać.
Do pobrania
Do pobrania
Raport krajowy IBE
- Umiejętności Polaków – wyniki Międzynarodowego Badania Kompetencji Osób Dorosłych (PIAAC)
- Umiejętności Polaków – wyniki Międzynarodowego Badania Kompetencji Osób Dorosłych (PIAAC) (wersja z białymi tłami wykresów)
- Umiejętności Polaków – wyniki Międzynarodowego Badania Kompetencji Osób Dorosłych (PIAAC) (wersja w formacie EPUB na urządzenia mobilne)
Tabele do wykresów
Broszura
Publikacje OECD
- OECD Skills Outlook 2013: First Results from the Survey of Adult Skills
- The Survey of Adult Skills - Reader's Companion
- Technical Report of the Survey of Adult Skills (PIAAC)
Kwestionariusz badania
- html
- png
- Schemat wywiadu Schemat.png
Prezentacje ekspertów IBE z seminarium 8.10.2013:
Przydatne linki
Przydatne linki
Uwaga: w wielu przypadkach wyniki badania PIAAC prezentowane są jako wyniki Survey of Adult Skills (SAS).
Informacje o badaniu PIAAC w innych krajach:
- Australia
- Austria
- Cypr
- Estonia
- Francja
- Hiszpania
- Holandia
- Japonia
- Niemcy
- Stany Zjednoczone
- Wielka Brytania
- Włochy
Panel postPIAAC
Panel postPIAAC
Badanie postPIAAC jest krajową kontynuacją badania PIAAC – Międzynarodowego Badania Kompetencji Osób Dorosłych. W badaniu wzięły udział 5224 osoby obecnie w wieku 18-69 lat, które były wcześniej respondentami w badaniu PIAAC.
PostPIAAC był realizowany tylko w Polsce i posłużył zarówno zebraniu informacji o zmianach w sytuacji respondentów na rynku pracy, jak i dodatkowych informacji, które uzupełnią zbiór danych z badania PIAAC. Zbiór danych panelowych (PIAAC-postPIAAC) pozwolił na lepszą ocenę mechanizmów i zależności między posiadanymi kompetencjami, cechami osobowości, wykształceniem i sytuacją na rynku pracy osób dorosłych w Polsce, w tym również mobilnością i wejściem na rynek pracy osób młodych.
Części badania
Badanie w terenie realizowane będzie od października 2014 do lutego 2015.
Badanie jest realizowane w ramach projektu systemowego pt. „Badanie jakości i efektywności edukacji oraz instytucjonalizacja zaplecza badawczego” współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet III: Wysoka jakość systemu oświaty, Podziałanie 3.1.1 Tworzenie warunków i narzędzi do monitorowania, ewaluacji i badań systemu oświaty.
Niezależne kontynuacje badania PIAAC planowane są również w Niemczech, we Włoszech i w Kanadzie.
Realizacją badania zajmują się badacze z Zespołu Edukacji i Rynku Pracy: Jan Burski, Marta Palczyńska, Maja Rynko, Piotr Śpiewanowski.
Kontakt: postpiaac@ibe.edu.pl
Raport postPIAAC
raport postPIAAC [pdf, 1.5MB]
.
Indywidualizacja procesu nauczania i wychowania uczniów szkół podstawowych w klasach I-III
- Opublikowano: 15 Cze 2011
Zespół Współpracy Krajowej i Zagranicznej| e-mail: ibe@ibe.edu.pl | tel: 22 24 17 100
Instytut Badań Edukacyjnych zrealizował badanie ewaluacyjne projektu systemowego „Indywidualizacja nauczania i wychowania uczniów klas I-III szkół podstawowych”, opracowanego przez resort edukacji i wdrażanego regionalnie we wszystkich 16 województwach w ramach Poddziałania 9.1.2 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Realizacja projektu nastąpiła w latach 2010-2013, podczas których organy prowadzące szkoły mogły aplikować do Instytucji Pośredniczących o wsparcie na realizację programów indywidualizacji nauczania w szkołach. W ramach programu finansowane mogły być zajęcia dodatkowe wspierające indywidualizację procesu dydaktycznego, a w szczególności: zajęcia dla dzieci ze specyficznymi trudnościami w czytaniu i pisaniu; zajęcia dla dzieci z trudnościami w zdobywaniu umiejętności matematycznych; zajęcia logopedyczne dla dzieci z zaburzeniami rozwoju mowy; zajęcia socjoterapeutyczne i psychoedukacyjne dla dzieci z zaburzeniami komunikacji społecznej; gimnastyka korekcyjna dla dzieci z wadami postawy; specjalistyczne zajęcia terapeutyczne (np.: hipoterapia, muzykoterapia, dogoterapia) dla dzieci niepełnosprawnych; zajęcia rozwijające zainteresowania uczniów szczególnie uzdolnionych ze szczególnym uwzględnieniem nauk matematyczno-przyrodniczych. Finansowaniu podlegało również doposażenie bazy dydaktycznej w materiały dydaktyczne oraz specjalistyczny sprzęt. Zgodnie z zapisem dokumentacji programowej z marca 2010 r. Zasady przygotowania, realizacji i rozliczania projektów systemowych w zakresie indywidualizacji nauczania realizowanych przez organy prowadzące szkoły w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Ministerstwo Edukacji Narodowej wyznaczyło Instytut Badań Edukacyjnych do monitorowania efektów działań realizowanych w projekcie oraz przeprowadzenia ewaluacji na wybranej próbie organów prowadzących realizujących projekty systemowe w ramach poddziałania 9.1.2 POKL w zakresie indywidualizacji procesu nauczania. Cele badania ściśle wiązały się z etapami realizacji projektu, począwszy od identyfikacji sposobów wdrażania projektu w szkołach i analizy czynników utrudniających przystępowanie do niego organów prowadzących, poprzez ocenę stanu przygotowania szkół do prowadzenia projektu, poznanie postaw nauczycieli nauczania wczesnoszkolnego nt. indywidualizacji nauczania, aż po zebranie opinii dyrektorów o realizowanych projektach i ocenę jego skuteczności. Ewaluacja projektu systemowego zakładała cztery etapy badawcze, z których dwa pierwsze to badania jakościowe prowadzone w latach szkolnych 2010/2011 i 2011/2012, następnie pilotaż narzędzi przeprowadzony w grudniu 2012 roku i badanie ilościowe zasadnicze trwające od września do listopada 2013 roku. Celem pierwszego badania jakościowego była identyfikacja sposobu realizacji projektu w szkołach i analiza czynników utrudniających przystępowanie organów prowadzących do projektu systemowego. Celem drugiego badania było uzyskanie oceny dotychczasowej realizacji projektu z perspektywy dyrektora oraz koordynatora projektu w szkole i identyfikacja ewentualnych dalszych problemów występujących w realizacji interwencji. Do szczegółowych celów badawczych należało określenie stanu przygotowania szkół do prowadzenia projektu, identyfikacja sposobów realizacji oraz zarządzania projektem. Kolejnym badaniem był pilotaż narzędzi badawczych, przeprowadzony w województwie mazowieckim. Jego celem było przetestowanie przed badaniem zasadniczym narzędzi badawczych tj. skala postaw nauczycieli wobec indywidualizacji kształcenia oraz ankieta nt. realizacji i oceny projektu z perspektywy dyrektora szkoły. Badanie zasadnicze (ilościowe) przeprowadzone w 2013 roku miało na celu poznanie postaw nauczycieli nauczania wczesnoszkolnego nt. indywidualizacji nauczania oraz zebranie opinii dyrektorów o realizowanych projektach.O badaniu
O badaniu
Cel badania
Cel badania
Metodologia
Metodologia
Badanie realizacji nowej podstawy programowej z historii w gimnazjum
- Opublikowano: 10 Cze 2011
Pracownia historii | e-mail: pphistoria@ibe.edu.pl
O badaniu
O badaniu
Pracownia Historii Instytutu Badań Edukacyjnych przeprowadziła badanie dotyczące realizacji nowej podstawy programowej z historii na III etapie edukacyjnym - gimnazjum. Badanie zostało wykonane w trzecim roku pracy nauczycieli z nową podstawą programową w roku szkonym 2011/2012.
Nauczycielskie doświadczenia zebrane w tych latach były punktem wyjścia do określenia stanu realizacji dokumentu, jak również identyfikacji i analizy czynników warunkujących efektywność jego wdrażania. Szczególnie wnikliwie analizowano miejsce, jakie w procesie dydaktycznym zajmuje kształcenie umiejętności złożonych, kluczowych dla rozwijania tzw. myślenia historycznego i elementów warsztatu historyka. Formowanie tych kompetencji jest jednym priorytetów nowej podstawy programowej.
Zebrane informacje miały na celu zdefiniowanie mocnych i słabych stron wdrażania reformy programowej z historii, co z kolei umożliwi skuteczniejsze sprofilowanie działań prowadzących do poprawy jakości szkolnej edukacji historycznej oraz wzmocnienia zaplecza dydaktyki historii. Raport z badania zostanie opublikowany wkrótce.
W roku szkolnym 2013/2014 pracownia historii rozpocznie badanie uzupełniające, które zostanie przeprowadzone w szkolach ponadgimnzajalnych.
Cele badania
Cele badania
- identyfikacja i analiza czynników warunkujących stopień i sposób realizacji podstawy programowej z historii
- określenie roli, jaką pełni podstawa programowa w praktyce szkolnej i codziennej pracy nauczyciela
- rozpoznanie metod kształcenia umiejętności złożonych i myślenia historycznego uczniów
- określenie miejsca, jakie w nauczaniu historii w gimnazjum pełnią wymagania ogólne
- analiza efektywności wdrażania wymagań ogólnych
- określenie kryteriów badania jakości edukacji historycznej na poziomie gimnazjów
- identyfikacja dobrych praktyk edukacji historycznej w gimnazjum
Metodologia
Metodologia
Badanie składało się z czterech elementów:
- obserwacja czterech lekcji jednego nauczyciela historii (po dwie lekcje w dwóch różnych klasach trzecich)
- wywiad z nauczycielem na temat metod i praktyk nauczania oraz jego oceny nowej podstawy programowej
- sprawdzenie poziomu umiejętności złożonych przy pomocy arkusza
- wywiad z grupą uczniów (wybranych z obu klas)
Przebieg badania
Przebieg badania
Badanie było prowadzone od października do grudnia 2011 roku w dniach dogodnych dla nauczyciela i szkoły. Jego pierwsza część obejmowała wywiad z nauczycielem historii i obserwację prowadzonych przez niego lekcji. W części drugiej uczniowie rozwiązywali zestawy zadań umożliwiających określenie poziomu umiejętności złożonych. Ostatnim elementem badania były wywiady z uczniami
Raport
Raport
Raport prezentuje wyniki badania jakościowego przeprowadzonego w ramach projektu „Badanie jakości i efektywności edukacji oraz instytucjonalizacja zaplecza badawczego”. Przedmiotem badania była edukacja historyczna w szkołach gimnazjalnych, celem zaś określenie węzłowych problemów, związanych z wdrażaniem podstawy programowej z historii, identyfikacja mocnych i słabych stron procesu realizacji podstawy programowej po dwóch latach od jej wprowadzenia. Badanie ma charakter jakościowy, stąd nie można uogólniać wyników na całą populację, a wyniki w nim uzyskane dają wstępną diagnozę, pozwalają na zidentyfikowanie problemów, których skala i częstotliwość występowania może być weryfikowana w dalszych badaniach.
"Realizacja podstawy programowej z historii w gimnazjach" [PDF 1,1MB]
