O badaniu

O badaniu

Samorządy gminne i powiatowe są kluczowym ogniwem w polskim systemie zarządzania i finansowania oświaty. Mimo że wydatki publiczne na oświatę w Polsce są znane, niewiele wiadomo o mechanizmach alokacji tych środków i ich różnorodnych ekonomicznych i pozaekonomicznych uwarunkowaniach czy skuteczności podejmowanych przez samorządy działań. Badanie pilotażowe „Finansowanie i zarządzanie oświatą przez jednostki samorządu terytorialnego”, koordynowane przez Zespół Ekonomii Edukacji, ma na celu poszerzenie dostępnej na ten temat wiedzy.

Projekt był realizowany przez 100 dni kalendarzowych i zakończył się w styczniu 2012 roku.
 

Cele projektu

Cel projektu

Celem projektu jest w szczególności wstępne rozpoznanie determinant decyzji wydatkowych samorządów w odniesieniu do edukacji. Ważne jest znalezienie odpowiedzi na szereg pytań, m.in.:

• Kto w samorządzie decyduje o wydatkach na oświatę? Jak układ „sił” na linii zarząd (politycy), urzędnicy, dyrektorzy szkół i ew. inni „aktorzy”, oddziałuje na te decyzje?
• Co i w jaki sposób wpływa na ostateczne wydatki: potrzeby wydatkowe w obszarze edukacji, możliwości dochodowe, potrzeby wydatkowe w innych dziedzinach?
• Do jakiego stopnia wydatki w edukacji są „sztywne”? W jakim zakresie samorządy wykorzystują elastyczność wydatków edukacyjnych?

Wyniki badania pilotażowego pozwolą również odpowiednio ukierunkować tematycznie badanie główne, dotyczące ekonomicznych uwarunkowań kształcenia w Polsce, którego rozpoczęcie zaplanowano na 2012 rok. Pokazując skalę różnic terytorialnych, wyniki umożliwią wstępną weryfikację przyjętego schematu doboru próby. Badanie pilotażowe pozwoli również dopracować kwestionariusz skierowany do jednostek samorządu terytorialnego (JST) oraz pozwoli zidentyfikować osoby podejmujące decyzje i nadzorujące poszczególne działania w obrębie lokalnej polityki edukacyjnej.

Metodologia

Metodologia

Trzon projektu tworzą badania terenowe o charakterze jakościowym i ilościowym. Indywidualne wywiady pogłębione (IDI) oraz wywiady kwestionariuszowe (CAPI) zostaną przeprowadzone z ponad 150. przedstawicielami jednostek samorządu terytorialnego

w około 70 gminach, powiatach i miastach na prawach powiatu. Wywiady prowadzone są
z osobami pełniącymi z wyboru różne funkcje w organach stanowiących lub wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego (np. radny, członek zarządu, wójt/burmistrz/starosta), odpowiedzialnymi za działania w obszarze oświaty i wychowania oraz urzędnikami zatrudnionymi w urzędzie gminy, urzędzie miasta lub starostwie powiatowym w wydziale oświaty/edukacji (jeśli istnieje w samorządzie), w wydziale finansów bądź innych komórkach do kompetencji których przynależą sprawy oświaty i wychowania oraz ich finansowania.

Projekt zakłada również analizę danych zastanych, obejmującą analizę istotnych dokumentów lokalnych (tj. strategie oświatowe i strategie rozwoju, wieloletnie plany inwestycyjne, budżety roczne i sprawozdania z ich realizacji, uchwały rad) oraz dotychczas przeprowadzonych badań dotyczących wybranych jednostek samorządu terytorialnego.

Raport

Raport

Finansowanie i zarządzanie oświatą przez jednostki samorządu terytorialnego
Instytut Badań Edukacyjnych, 2012
Pobierz raport w formacie PDF

Dodatkowe informacje

Dodatkowe informacje:

• Koordynatorem projektu w Zespole Ekonomii Edukacji jest Agnieszka Kopańska (a.kopanska@ibe.edu.pl)
• Projekt realizuje niezależna firma badawcza - PSDB, wyłoniona w drodze przetargu publicznego przeprowadzonego przez IBE. Umowę z wykonawcą podpisaliśmy 23. września 2011 r. Informacje na temat przetargu: http://ibe.edu.pl/bip/?page_id=1677

O badaniu

Bardzo trudno jest oszacować, ile dokładnie kosztuje rodziców edukacja dziecka, ponieważ w Polsce dane o nakładach gospodarstw domowych na edukację dzieci dostępne są w bardzo ograniczonym zakresie. Jedynym systematycznym źródłem danych na ten temat jest Badanie Budżetów Gospodarstw Domowych (BBGD), przeprowadzane przez Główny Urząd Statystyczny. Innymi źródłami są incydentalnie przeprowadzane sondaże opinii publicznej oraz badanie PISA. Nie są to pełne źródła informacji o wydatkach edukacyjnych i nie mogą one stanowić podstawy do rzetelnych oszacowań ze względu na swoje przeznaczenie do innych celów oraz samą specyfikę tych badań.

Jednocześnie problemem jest brak jednolitej i spójnej koncepcji metodologicznej badania wydatków edukacyjnych. Przyjęte we wspomnianych wyżej badaniach definicje wydatku edukacyjnego różnią się między sobą i nie obejmują wszystkich kategorii zakupów, które intuicyjnie łączymy z edukacją. Trudność w mierzeniu wydatków edukacyjnych wiąże się też między innymi z ich sezonowością oraz "kumulowaniem się" - przypisanie nakładów na kształcenie konkretnej osobie jest trudne, jeśli w gospodarstwie domowym kształci się więcej niż jedna osoba, a część nakładów ponoszonych jest wspólnie na zaspokojenie ich potrzeb edukacyjnych.

Cel badania

Badanie eksploracyjne "Wydatki edukacyjne gospodarstw domowych i ich uwarunkowania" było odpowiedzią na potrzebę uporządkowania tych zagadnień. Projekt był pierwszym etapem w szeregu działań planowanych do realizacji przez Zespół Ekonomii Edukacji, w tym posłużył jako badanie pilotażowe wydatków gospodarstw domowych przed badaniem BECKER (Badanie ekonomicznych uwarunkowań celów i kierunków alokacji nakładów na edukację realizowanych przez podmioty publiczne i prywatne w Polsce).

Głównym celem projektu była wstępna identyfikacja i ocena skali oraz struktury wydatków edukacyjnych gospodarstw domowych w kontekście ich sytuacji materialnej, cech demograficznych i położenia społecznego. Badanie stanowiło również pierwszą próbę zmierzenia się z problemami metodologicznymi związanymi z mierzeniem wydatków na edukację i pozwoliło opracować ich wstępną kategoryzację.

Wyniki badania zostały wykorzystane w raportach Zespołu Ekonomii Edukacji:

• Koszty edukacji od przedszkola do gimnazjum,
• Koszty edukacji ponadgimnazjalnej i policealnej,

a także posłużyły dopracowaniu metodologii badania BECKER w części poświęconej gospodarstwom domowym.

Metodologia

W pracy nad projektem wykorzystano:

• badania jakościowe – przeprowadzono 20 indywidualnych wywiadów pogłębionych (IDI) z osobami najczęściej i w największym stopniu decydującymi o rozdysponowaniu środków w gospodarstwach domowych, w których znajdują się kształcące się lub objęte opieką osoby w wieku 3-24 lata,
• badania ilościowe – przeprowadzono 1 000 wywiadów kwestionariuszowych (CAPI) z osobami najczęściej i w największym stopniu decydującymi o rozdysponowaniu środków w gospodarstwach domowych, w których znajdują się kształcące się lub objęte opieką osoby w wieku 3-24 lata. Próba do badania ilościowego ma warstwowo-kwotowy charakter.

Dobór próby zarówno do badań jakościowych, jak i do badań ilościowych został skonstruowany na podstawie charakterystyk gospodarstw domowych: liczby osób w wieku 3-24 lata w gospodarstwie domowym, wieku dzieci, lokalizacji – klasy miejscowości i typu jednostki samorządu terytorialnego oraz wykształcenia matki/opiekunki.

Projekt był realizowany od początku grudnia 2011 roku do lutego 2012 roku. Badanie zrealizowała firma badawcza SMG/KRC wyłoniona w drodze przetargu publicznego.

Kontakt

Koordynator projektu w Zespole Ekonomii Edukacji: Małgorzata Kłobuszewska

mail: ibe@ibe.edu.pl

O badaniu

O badaniu

„Diagnoza kompetencji gimnazjalistów” (DKG) to badanie prowadzone przez Instytut Badań Edukacyjnych wśród uczniów trzecich klas gimnazjów. Realizowane jest corocznie jesienią przy okazji diagnozy wiadomości i umiejętności uczniów przygotowywanej przez Centralną Komisję Egzaminacyjną i okręgowe komisje egzaminacyjne.

W badaniu wykorzystywane są arkusze przygotowane przez CKE, a projekt realizowany jest w 82 losowo wybranych szkołach. Zbierane i analizowane są wyniki uczniów oraz opinie uczniów i nauczycieli na temat trudności zadań użytych w badaniu. To m.in. dzięki wynikom DKG powstają narzędzia dydaktyczne sprawdzające umiejętności dotyczące podstawy programowej. Zadania przygotowane przez pracownie dydaktyczne Instytutu Badań Edukacyjnych zamieszczane są w Bazie Narzędzi Dydaktycznych na stronie bnd.ibe.edu.pl.

W roku szkolnym 2012/2013 uczniowie rozwiązywali zadania przekazane przez CKE 13 listopada (historia i WOS oraz język polski), 14 listopada (przedmioty przyrodnicze i matematyka) oraz 15 listopada (języki obce nowożytne na poziomie podstawowym i rozszerzonym). Diagnoza IBE prowadzona była w dwóch pierwszych dniach - nie objęła języków obcych.

W roku 2011/2012 diagnoza CKE i OKE wraz z badaniem IBE przeprowadzona została 7, 8 i 9 grudnia.

Logowanie TYLKO dla uczestników badania

Cel badania

Cel badania

Badanie pozwoli na: zdiagnozowanie stopnia przygotowania uczniów i poziomu trudności zadań, ewentualną korektę arkuszy egzaminacyjnych, szybkie przygotowanie i udostępnienie nauczycielom i rodzicom narzędzi do pracy z uczniami.

Jak badamy

Jak badamy

IBE prowadzi  badanie w 82 losowo wybranych szkołach. Oprócz rozwiązywania testów z historii i WOS, języka polskiego, przedmiotów przyrodniczych i matematyki uczniowie będą też oceniać trudność zadań użytych w diagnozie. Prace uczniów są analizowane przez badaczy. Na tej podstawie eksperci IBE określają stopień przygotowania uczniów, poziom i trudność zadań, ewentualnie wskazują, co należałoby skorygować w arkuszach egzaminacyjnych. Przygotowują też narzędzia dydaktyczne dla nauczycieli, rodziców i uczniów.

O egzaminie

Krótko o egzaminie

Przypomnijmy, że:

• egzamin gimnazjalny jest warunkiem ukończenia gimnazjum
• odbywa się w formie pisemnej
• nie ma możliwości niezdania egzaminu, jeśli tylko uczeń do niego przystąpi, jednak wynik zdecyduje o wyborze szkoły średniej,
• egzamin sprawdzają przeszkoleni zewnętrzni egzaminatorzy, powołani przez dyrektorów Okręgowych Komisji

Egzaminacyjnych; arkusze testowe są kodowane, egzaminatorzy nie wiedzą, czyje prace sprawdzają
Laureaci olimpiad i konkursów przedmiotowych są zwolnieni ze zdawania niektórych części egzaminu. Uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi mają dodatkowy czas na rozwiązywanie zadań.

Harmonogram egzaminu gimnazjalnego 2013

• 23 kwietnia 2013 r. o godz. 9.00 - egzamin z historii i WOS: 60 minut, 20 minut więcej dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.
• 23 kwietnia 2013 r. o godz. 11.00 – egzamin z języka polskiego: 90 minut, 45 minut więcej dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.
• 24 kwietnia 2013 r. o godz. 9.00 – egzamin z przedmiotów przyrodniczych (biologia, chemia, fizyka, geografia): 60 minut, 20 minut więcej dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.
• 24 kwietnia 2013 r. o godz. 11.00 – egzamin z matematyki: 90 minut, 45 minut więcej dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.
• 25 kwietnia 2013 r. o godz. 9.00 – egzamin z języka obcego nowożytnego na poziomie podstawowym: 60 minut, 20 minut więcej dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.
• 25 kwietnia 2013 r. o godzinie 11.00 – egzamin z języka obcego nowożytnego na poziomie rozszerzonym: 60 minut, 30 minut więcej dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

Jak się zmieni egzamin gimnazjalny

Podstawa programowa kształcenia ogólnego opisuje w postaci wymagań to, co uczniowie powinni osiągnąć i czego opanowanie jest sprawdzane egzaminami zewnętrznymi: sprawdzianem po szkole podstawowej, gimnazjalnym i maturalnym. W roku szkolnym 2009/2010 w pierwszych klasach gimnazjów i szkół podstawowych zaczęła obowiązywać tzw. nowa podstawa programowa. W bieżącym roku szkolnym nowa podstawa programowa objęła I klasy szkół ponadgimnazjalnych i klasy IV szkół podstawowych.

Nowa podstawa programowa to odejście od uczenia „pod testy”, wbijania sobie do głowy dat 
i faktów, mechanicznego powtarzania algorytmów. Nie znaczy to jednak, że egzamin gimnazjalny sprawdza wiedzy szczegółowej, ale to, że ważne są też umiejętności ogólne, na których ta wiedza jest budowana: rozumowanie i argumentacja, poszukiwanie, wykorzystanie i tworzenie informacji, zrozumienie, na czym polega metodyka badawcza (czyli jak dana nauka sprawdza swoje fakty i teorie), ale też umiejętność formułowania własnych sądów.

Zadania z historii i WOS oraz z przedmiotów przyrodniczych są zamknięte – uczeń wybiera poprawną odpowiedź spośród podanych. Zadania z języka polskiego i matematyki są i zamknięte, i otwarte, przy czym wśród zadań otwartych z języka polskiego znajduje się dłuższa wypowiedź pisemna

Raporty 2011 i 2012

Raporty przedmiotowe - Diagnoza Kompetencji Gimnazjalistów 2011

Poniżej publikujemy raporty w formacie PDF z podziałem na poszczególne przedmioty:

• język polski, załącznik 1, załacznik 2
• historia i wiedza o społeczeństwie
• matematyka
• przedmioty przyrodnicze
• Informacja prasowa Instytutu Badań Edukacyjnych na temat DKG

Wstęp

Szkoła samodzielnego myślenia – to diagnoza kompetencji uczniów z czwartych klas szkół podstawowych, pierwszych klas gimnazjów, pierwszych oraz ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych (liceów i techników). Badanie to sprawdzi, na ile szkoła uczy tzw. umiejętności złożonych z języka polskiego i matematyki (czytania, interpretowania, wnioskowania i argumentowania oraz rozumowania matematycznego). Dowiemy się więc:

• Czy uczniowie potrafią samodzielnie myśleć na każdym etapie nauki?
• Czy uczniowie uczą się krytycznego myślenia, formułowania wniosków i szukania rozwiązań, a nie tylko odtwórczego przekazywania faktów?
• Jak uczniowie rozumują, interpretują, argumentują?
• Na ile dom, szkoła i metody pracy nauczyciela wpływają na rozwój umiejętności złożonych uczniów?
• Jak uczniowie podchodzą do zadań nietypowych, gdy brak gotowego schematu postępowania lub gdy zawodzi stosowanie schematu znanego?

Szkoła samodzielnego myślenia to nie test wiedzy, lecz badanie naukowe.

[pobierz ulotkę] 

Cel badania

 Po co nam Szkoła samodzielnego myślenia?

Jak wynika z międzynarodowego badania kompetencji uczniów PISA 2009, od 2000 r. polscy uczniowie znacznie poprawili swoje wyniki w tym badaniu – lepiej radzą sobie z wykonywaniem czynności typowych, np. odtworzeniem szkolnej interpretacji tekstu literackiego, w których nie jest konieczne podjęcie samodzielnego rozumowania. Tam, gdzie trzeba argumentować, przekonać do swojego zdania, zinterpretować informację, wyniki polskich uczniów są gorsze. Badanie PISA wykazało także, że nauczanie matematyki ukierunkowane jest raczej na przekazywanie i rozwijanie algorytmicznych umiejętności, a słabiej rozwijane jest to, co o wiele ważniejsze: rozumowanie i argumentowanie, dobieranie odpowiednich narzędzi matematycznych do rozwiązywania problemów, stosowanie metod matematycznych w sytuacjach życia codziennego i w innych dziedzinach nauki, a także opisywanie i interpretowanie w języku matematyki różnych zjawisk.

Szkoła samodzielnego myślenia może być inspiracją do rozwijania u uczniów umiejętności złożonych .

W wyniku badania powstaną także narzędzia dydaktyczne do rozwijania umiejętności złożonych (pomoce naukowe w postaci zadań, ćwiczeń, lekcji pokazowych, aktywnych metod nauki), z których za darmo będą korzystać nauczyciele.

Dlaczego warto

Co SSM da badaczom i szkołom?

Szkoła samodzielnego myślenia umożliwi zainteresowanym szkołom pomiar umiejętności uczniów w zakresie czytania ze zrozumieniem i umiejętności argumentacji (język polski) oraz umiejętności rozumowania, argumentowania i tworzenia strategii (matematyka).

Na podstawie wyników badania będzie można wyciągnąć wnioski na temat poziomu rozwoju umiejętności złożonych, takich jak: formułowanie problemów, tworzenie własnych strategii rozwiązywania zadań, interpretacja, rozumowanie, argumentowanie, dokonywanie analizy i syntezy. Badanie tych samych umiejętności na kolejnych etapach edukacji pozwoli zaobserwować, jak przebiega rozwój umiejętności złożonych i jakie czynniki mają na niego wpływ.

Badanie przeprowadzane będzie w taki sposób, aby dać nauczycielowi informację o wynikach uczniów z jego klasy, a potem dostarczyć mu narzędzi do lepszego rozwijania takich umiejętności, zarówno u uczniów słabych, jak i zdolnych.

Szkoły biorące udział w badaniu otrzymają informację na temat uzyskanych przez uczniów wyników z poszczególnych zadań. Informacja będzie zawierać średni wynik z poszczególnych zadań w całym badaniu na danym etapie edukacyjnym dla danego oddziału klasowego.

W wyniku badania powstaną także narzędzia dydaktyczne do rozwijania umiejętności złożonych (pomoce naukowe w postaci zadań, ćwiczeń, lekcji pokazowych, aktywnych metod nauki), z których będą korzystać za darmo nauczyciele.

Umiejętności sprawdzane w czasie badania będą kluczowe do satysfakcjonującego wyniku na egzaminie gimnazjalnym 2012, który począwszy od roku szkolnego 2011/2012 oparty jest na nowej podstawie programowej kształcenia ogólnego. Instytut Badań Edukacyjnych w ramach swoich prac badawczych diagnozuje sposób i efekty wdrażania nowej podstawy.

Kogo objęło

Badanie składało się z trzech części: badań pilotażowych przeprowadzonych w II kwartale 2011 r., badania standaryzacyjnego w II połowie 2011 r. oraz głównego badania w I kwartale 2012 roku.

Badania były prowadzane w czwartej klasie szkoły podstawowej, pierwszej klasie gimnazjum oraz pierwszej i ostatniej klasie szkoły ponadgimnazjalnej, co pozwoli na uchwycenie obrazu edukacji na wszystkich etapach.

W listopadzie i grudniu 2011 roku badanie obejęło ok. 10 000 uczniów, czyli ok. 500 oddziałów w 350 szkołach.

Badanie w kwietniu 2012 r. ma mieć charakter powszechny i obejmie wszystkie szkoły, które się do niego zgłoszą. Informacja o możliwości zgłoszenia szkoły ukaże się na stronie internetowej badania w I kwartale 2012 r. Szkołom zostaną udostępnione wystandaryzowane wyniki badania. Na stronie internetowej IBE zostaną umieszczone klucze oceniania testów oraz opisy badanych umiejętności i normy osiągnięć dla poszczególnych etapów kształcenia. Korzystając z nich, nauczyciele ocenią testy uczniów, a następnie porównają ich wyniki z wynikami zawartymi w raporcie. Będą mogli w ten sposób zdiagnozować opanowanie umiejętności złożonych przez poszczególnych uczniów oraz wyciągnąć wnioski w odniesieniu do całych klas, co – wraz narzędziami dydaktycznymi dostępnymi na stronie IBE - może im pomóc ulepszyć swoje metody nauczania.

W części SSM wezmą też udział przedstawiciele szkół biorących udział w badaniu: dyrektorzy, nauczyciele języka polskiego i nauczyciele matematyki, a także rodzice uczniów szkół podstawowych.

Raport

Raport prezentuje najważniejsze wyniki badania “Szkoła samodzielnego myślenia” zakończonego w grudniu 2011 roku. Badanie obejmowało diagnozę poziomu umiejętności złożonych dzieci i młodzieży w zakresie języka polskiego (czytanie, argumentowanie i interpretowanie) i matematyki (modelowanie matematyczne, tworzenie strategii rozwiązywania zadań, rozumowanie i argumentowanie). Badaniem objęto uczniów trzech etapów edukacyjnych (etap II – klasy IV, etap III – klasy I gimnazjum, etap IV – pierwsze i ostatnie klasy szkół ponadgimnazjalnych). W raporcie zaprezentowano zarówno wyniki testów z języka polskiego i matematyki, jak i wyniki badań kognitywnych, charakteryzujących środowisko szkolne i domowe uczniów, ich drogę edukacyjną oraz postawy związane z uczeniem się języka polskiego i matematyki.

Pobierz raport [pdf, 2.3 MB]