O badaniu

Projekt badawczy Uwarunkowania decyzji edukacyjnych zapoczątkowuje systematyczne diagnozowanie roli czynników wewnętrznych i uwarunkowań zewnętrznych dla decyzji edukacyjnych podejmowanych w ramach gospodarstw domowych. Metodologia badania została opracowana na zlecenie Instytutu Badań Edukacyjnych (IBE) przez zespół ekspertów Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie we współpracy z ekspertami IBE. Realizacja badania w terenie została powierzona konsorcjum składającemu się z dwóch firm Millward Brown oraz PBS spółka z o.o.

W wyniku badania są gromadzone dane indywidualne o gospodarstwach domowych i ich członkach w wieku do 65 roku życia, które ukażą dynamikę zachowań indywidualnych Polaków na rynku edukacyjnym i na rynku pracy na tle już osiągniętego przez nich poziomu edukacji, ich sytuacji rodzinnej, ekonomicznej, a także ze względu na mobilność zawodową. W ramach prac analitycznych projektu zostaną zbudowane wskaźniki monitorujące zachowania gospodarstw domowych w zakresie kształtowania kapitału ludzkiego na poziomie ogólnopolskim i regionalnym.

Zakładamy, że wypracowane narzędzie będzie służyło prowadzeniu badań wzdłużnych gospodarstw domowych.

Wzdłużny (panelowy) charakter badania pozwoli na:

• Śledzenie losów edukacyjnych i zawodowych gospodarstw domowych i ich członków w czasie, a w efekcie opracowanie typologii ścieżek edukacyjnych i zawodowych Polaków;
• Śledzenie wyborów edukacyjnych i zawodowych w czasie, z uwzględnieniem zmieniających się uwarunkowań: sytuacji gospodarczej, polityki edukacyjnej, polityki rynku pracy i innych;
• Śledzenie planów edukacyjnych oraz ich realizacji i modyfikacji w kolejnych okresach.

W szczególności projekt pozwoli na wypracowanie narzędzi badawczych, które będą służyły do uchwycenia głównych determinant wyborów edukacyjnych gospodarstwa domowego i jego członków, a w szczególności ich zachowań w okresach przechodzenia pomiędzy różnymi etapami i formami edukacji oraz edukacją i karierą zawodową, a także sytuacją rodzinną. Panelowy charakter badań pozwoli na monitorowanie dynamiki procesów zachodzących w gospodarstwach domowych w zakresie kształtowania się kapitału ludzkiego z uwzględnieniem zmian zachodzących w sytuacji społeczno-gospodarczej zarówno w skali ogólnopolskiej, jak i na poziomie regionalnym oraz lokalnym. Na tej podstawie, zakładając realizację badania w perspektywie około 10-letniej, jego wyniki będą mogły wspierać wypracowanie rekomendacji dla kierunków działań różnego rodzaju podmiotów zaangażowanych w działania na rzecz uczenia się przez całe życie (instytucji publicznych – krajowych i regionalnych, instytucji edukacyjnych).

Cel projektu

Cel projektu badawczego

Projekt badawczy Uwarunkowania decyzji edukacyjnych ma na celu:

• wypracowanie metodologii badawczej, która w długoterminowej perspektywie pozwoli na ocenę efektywności działań publicznych w zakresie edukacji oraz;
• dokonanie pomiaru wyjściowego czynników wewnętrznych oraz uwarunkowań zewnętrznych dla kształtowania się decyzji edukacyjnych na poziomie gospodarstwa domowego i na poziomie indywidualnym.

Wypracowana metodologia badawcza pozwala wypełnić luki informacyjne na temat zachowań Polaków, w zakresie szeroko rozumianego inwestowania w rozwój kapitału ludzkiego z perspektywy gospodarstwa domowego. Wdrożenie jej umożliwi uzyskanie danych dla kreowania polityki opartej na faktach (evidence based policy) w zakresie formowania kapitału ludzkiego, tj. poznanie jak gospodarstwa domowe podejmują decyzje związane ze zwiększaniem umiejętności, wiedzy oraz kompetencji swoich członków.

Prowadzone do tej pory analizy poświęcone problemom rynku edukacyjnego na styku z rynkiem pracy, uczeniem się przez całe życie czy aktywnością społeczną rzadko wychodziły poza statystyczny opis cech poszczególnych osób, ze względu na brak kompleksowych danych łączących te obszary. Uniemożliwiało to udzielenie odpowiedzi na najważniejsze pytania dotyczące roli czynników wewnętrznych oraz uwarunkowań zewnętrznych kształtowania się decyzji edukacyjnych na poziomie gospodarstwa domowego i na poziomie indywidualnym, a także wpływu środowiska rodzinnego i sytuacji w gospodarstwie domowym na formowanie kapitału ludzkiego poszczególnych osób.

Szczegółowe tematy badawcze

1. Zamierzenia oraz realizacja planów związanych z kształtowaniem ścieżek edukacyjnych i zawodowych członków gospodarstwa domowego. Dostępne i realizowane strategie działań: aktywność zawodowa, a aktywność edukacyjna, rola migracji w kształtowaniu kapitału ludzkiego członków gospodarstwa domowego.
2. Międzypokoleniowe zależności kształtowania kapitału ludzkiego w gospodarstwach domowych, w tym reprodukcja struktury społecznej: podejmowane wybory edukacyjne i dziedziczenie kapitału ludzkiego, konkurencyjność decyzji edukacyjnych pomiędzy pokoleniami w gospodarstwie domowym.
3. Wpływ wydarzeń zachodzących w rodzinie (takich jak formowanie i rozpad związków, urodzenie dzieci) na wybory edukacyjne i zawodowe.
4. Rola inicjatyw i działań podejmowanych przez gospodarstwa domowe jako komplementarnych i/lub alternatywnych w stosunku do oferowanych usług publicznych z obszaru edukacji, skala prywatnych wydatków na edukację formalną i pozaformalną.
5. Mechanizmy decydujące o poziomie inwestycji (także z budżetu czasu) w Kapitał Ludzki. W tym,
   1. przyczyny wypadania z systemu kształcenia – przerywania nauki,
   2. przyczyny niskiego udziału dorosłych w kształceniu ustawicznym.
6. Koszty alternatywne dla inwestycji edukacyjnych na poziomie gospodarstwa domowego i na poziomie indywidualnym.
7. Zależności między wykluczeniem społecznym a edukacją.
8. Wpływ krajowej i lokalnej polityki edukacyjnej na decyzje edukacyjne.
9. Uwarunkowania zachowań gospodarstw domowych w kontekście polityki lokalnej: wpływ czynników lokalnych na zachowanie gospodarstw domowych (większa próba na bazie ankiety ogólnopolskiej).

Jak badamy

Jak badamy

Pierwszą fazę projektu badawczego Uwarunkowania Decyzji Edukacyjnych, stanowiło opracowanie metodologii innowacyjnych, zintegrowanych badań panelowych gospodarstw domowych na poziomie ogólnokrajowym i lokalnym, wraz z opracowaniem narzędzi badawczych. W ramach tej fazy wypracowane narzędzia zostaną poddane weryfikacji, w trakcie realizacji dwóch rund badań empirycznych. Zakłada się, że zaistnieje możliwość kontynuowania projektu Uwarunkowania decyzji edukacyjnych, w drugiej fazie wychodzącej poza ramy czasowe projektu systemowego pn. "Badanie jakości i efektywności edukacji oraz instytucjonalizacja zaplecza badawczego". Byłaby to realizacja dalszych rund badań empirycznych oraz prowadzenie pogłębionych analiz na podstawie uzyskanych wyników w celu dostarczania podstaw do kreowania polityki edukacyjnej opartej na faktach.

Jednostką badania jest gospodarstwo domowe oraz wszyscy członkowie gospodarstwa, w wieku 15-65 lat. Badanie na poziomie krajowym będzie miało charakter ogólnopolski, a liczebność i sposób konstrukcji próby oraz zastosowany system wag będą gwarantowały możliwość szacowania wartości wiodących cech z dostateczną precyzją, na poziomie ogólnokrajowym (NUTS1) oraz województw (NUTS2). Natomiast badanie na poziomie lokalnym umożliwi oszacowanie wartości cech wiodących z dostateczną precyzją na poziomie powiatów (NUTS4). Wyniki pomiaru umożliwią ponadto analizę danych zarówno w podejściu przekrojowym, jak i w podejściu longitudionalnym po drugiej rundzie.

Badanie, zarówno na szczeblu krajowym jak i szczeblu lokalnym przeprowadzone będzie metodą klasycznego panelu z dolosowywaniem podpróbki w kolejnych rundach. W każdej kolejnej rundzie poddawane są badaniu wszystkie gospodarstwa domowe i ich członkowie zamieszkujący w wylosowanych do próby mieszkaniach. Ze względu na występujące w kolejnych rundach badania erozje panelu ("wypadanie" z badania uczestników panelu), z przyczyn zarówno losowych jak i rezygnacji z udziału w badaniu, w kolejnych jego rundach dolosowywana jest próba dopełniająca do wielkości próby początkowej. Dla zagwarantowania niezbędnej liczby efektywnie zrealizowanych wywiadów zarówno w pierwszej rundzie jak i kolejnych rundach badania zostaną wylosowane próby rezerwowe, które będą wykorzystywane w przypadku braku możliwości realizacji badania z gospodarstwami wylosowanymi do prób podstawowych.

Rozmiar próby podstawowej dla badania: 24 000 gospodarstw domowych na poziomie ogólnokrajowym oraz dodatkowo 8 900 gospodarstw domowych na poziomie lokalnym.

W badaniu zastosowane zostały dwa kwestionariusze. Pierwszy z nich to kwestionariusz dla gospodarstwa domowego, wypełniany w formie wywiadu bezpośredniego typu face-to-face (CAPI) z głową gospodarstwa domowego lub przedstawicielem gospodarstwa domowego najlepiej zorientowanym w sytuacji gospodarstwa domowego i jego członków. Drugi z kwestionariuszy jest skierowany do wszystkich członków gospodarstwa domowego w wieku 15-65 lat. W związku z tym, że nie jest praktycznie możliwe przeprowadzenie wywiadu indywidualnego z każdym członkiem gospodarstwa domowego w czasie jednej wizyty dopuszczalne jest samowypełnianie kwestionariusza (PAPI).

Publikacje

	Uwarunkowania decyzji edukacyjnych. Wyniki pierwszej rundy badania panelowego gospodarstw domowych. Raport tematyczny z badania. [ pobierz plik pdf - 5,3MB ]
	Uwarunkowania decyzji edukacyjnych. Wyniki drugiej rundy badania panelowego gospodarstw domowych. [ pobierz plik pdf - 8MB ]
	Uwarunkowania decyzji edukacyjnych. Wyniki drugiej rundy badania panelowego gospodarstw domowych. Aneks [ pobierz plik pdf - 1MB ]
	Skrót raportu tematycznego z badania podsumowujący wyniki II rundy [ pobierz plik pdf - 1MB ]
	Regionalne uwarunkowania decyzji edukacyjnych – wybrane aspekty [ pobierz plik pdf - 6.4MB ]

Pozostałe materiały

• Prezentacje z konferencji podsumowującą wyniki II rundy badania (18 maja 2015):
  1. Irena E.Kotowska Agnieszka Chłoń-Domińczak
     Uwarunkowania decyzji edukacyjnych: koncepcja projektu [pdf, 1.3MB]
  2. Małgorzata Proskura, Piotr Jakubowski
     Główne aspekty realizacji badania w terenie – II runda UDE [pdf, 1 MB]
  3. Irena E. Kotowska, Barbara Minkiewicz, Katarzyna Saczuk, Wojciech Łątkowski
     Subiektywna luka edukacyjna a aktywność edukacyjna dorosłych [pdf, 1.3MB]
  4. Iga Magda, Anna Ruzik-Sierdzińska, Jolanta Perek-Białas
     Kształcenie i dokształcanie się z perspektywy aktywności zawodowej [pdf, 1 MB]
  5. Irena E. Kotowska, Zuzanna Brzozowska
     Zależności między biografią edukacyjną a biografią rodzinną [pdf, 1.3MB]
  6. Tomasz Kuszewski, Tomasz Szapiro, Przemysław Szufel, Beata Koń, Grzegorz Michalski
     Sprzężenia na rynku edukacyjnym – próba weryfikacji symulacyjnej [pdf, 1.3MB]
  7. Anna Baczko-Dombi, Agata Komendant-Brodowska, Tomasz Zając
     Uwarunkowania zachowań gospodarstw domowych w kontekście polityki lokalnej. Wpływ polityki lokalnej na zachowania gospodarstw domowych [pdf, 1.3MB]
  8. Tomasz Panek
     Wykluczenie edukacyjne a wykluczenie społeczne [pdf, 1.9MB]
  9. Mateusz Pawłowski
     Sekwencje aktywności edukacyjno-zawodowych do opisu trajektorii życia. Wykorzystanie wywiadu biograficznego z badania „Uwarunkowania Decyzji Edukacyjnych” [pdf, 1.2MB]
  10. Anna Maliszewska
      Prywatne nakłady na edukację w gospodarstwach domowych - wyniki wstępnych analiz [pdf, 0.9MB]
      
      
• Opublikowany został skrót raportu tematycznego z badania podsumowujący wyniki II rundy
• Na dzień 18 maja 2015r. zaplanowano ogólnopolską konferencję podsumowującą wyniki II rundy badania.
• Od połowy lipca do końca listopada 2014r. trwało badanie ankietowe w terenie w ramach II rundy badania.
• W dniu 14.11.2014r opublikowane zostały wyniki pierwszej rundy badania: "Uwarunkowania decyzji edukacyjnych. Wyniki pierwszej rundy badania panelowego gospodarstw domowych. Raport tematyczny z badania."
• W dniu 30.06.2014r odbyła się konferencja podsumowująca wyniki I rundy badania Uwarunkowania Decyzji Edukacyjnych. Osoby zainteresowane wstępnymi wynikami z I rundy badania UDE proszone są o zapoznanie się z broszurą [pdf, 0,4 MB].
  
  
• Prezentacje z konferencji (30 czerwca 2014):

1. Irena E.Kotowska, Barbara Minkiewicz, Katarzyna Saczuk, Zuzanna Brzozowska
   Typologia ścieżek edukacyjnych i ich wybrane uwarunkowania [pdf, 1,7MB]
2. Iga Magda, Anna Ruzik-Sierdzińska, Jola Perek- Białas
   Kształcenie i dokształcanie się z perspektywy aktywności zawodowej [pdf, 1,4]
3. Tomasz Panek
   Współzależności między wykluczeniem społecznym a edukacją [pdf, 1MB]
4. Irena E. Kotowska
   Międzypokoleniowe uwarunkowania kształtowania kapitału ludzkiego [pdf, 1,7MB]
5. Tomasz Kuszewski, Tomasz Szapiro, Przemysław Szufel
   Sprzężenia na rynku edukacyjnym – próba weryfikacji symulacyjnej [pdf, 0,7MB]

• W dniu 15.11.2013r zakończyło się zbieranie danych w terenie dla pierwszej rundy badania UDE.
• Po raz pierwszy udokumentujemy zmiany między pokoleniami dotyczące wykształcenia - mówi prof. Irena E. Kotowska z SGH o badaniu "Uwarunkowania decyzji edukacyjnych". Czytaj rozmowę
• W połowie maja 2013r. rozpoczęło się badanie ankietowe w terenie i będzie ono realizowane do połowy października br. [materiał prasowy: "Co wpływa na decyzje Polaków o edukacji?"] 
• W dniu 11 stycznia 2013 r. odbyło się seminarium UDE-NEPS, którego celem było przedstawienie metodologii badań projektu UDE (Uwarunkowania Decyzji Edukacyjnych) oraz NEPS (National Educational Panel Study in Germany). Poniżej udostępniamy materiały z seminarium.
  • "The National Educational Panel Study: need, main features, and research potential" - opis projketu NEPS (1MB, pdf);
  • "The NEPS Adult Stage 8 Adult Education and Lifelong Learning" - prezentacja Michaela Rulanda, (0,5MB, pdf); 

• W dniu 26 października została podpisana umowa, z wyłonionym Konsorcjum Wykonawców: SMG KRC Poland Media S.A. (lider konsorcjum) oraz PBS Sp. z o.o. (partner konsorcjum), na realizację dwóch rund zintegrowanych badań panelowych w projekcie badawczym Uwarunkowania Decyzji Edukacyjnych.
• Instytut Badań Edukacyjnych ogłosił konkurs ofert na przeprowadzenie badania naukowego polegającego na opracowaniu metodologii. Szczegóły można znaleźć w Biuletynie Informacji Publicznej IBE
• W drodze zapytania ofertowego został wyłoniony Wykonawca - Szkoła Główna Handlowa, która przygotowuje metodologię badania terenowego. Obecnie trwają prace nad szczegółami metodologii badań empirycznych oraz narzędziami badawczymi.
• Na podstawie ramowych założeń metodologicznych, został ogłoszony przetarg na realizację dwóch rund badań panelowych gospodarstw domowych. Szczegóły można znaleźć na stronie BIP instytutu.

Kontakt

Kontakt

Badanie prowadzone jest przez:
Zespół Edukacji i Rynku Pracy
Instytut Badań Edukacyjnych

Realizacja badania w terenie została powierzona konsorcjum składającemu się z dwóch firm:
Millward Brown oraz PBS spółka z o.o..