Kompetencje matematyczne trzecioklasistów

Opublikowano: 4 Gru 2015

Badanie Kompetencje trzecioklasistów (K3) odbyło się w maju 2015. Wzięło w nim udział około 200 000 uczniów z ponad 7900 szkół podstawowych.

Badanie K3 to przede wszystkim diagnoza poświęcona ważnym umiejętnościom w dwóch dziedzinach: matematyka i język polski. Nie jest to zatem forma egzaminu zewnętrznego. Oznacza to, że celem badania w części matematycznej nie było podsumowanie wszystkich umiejętności opisanych w podstawie programowej. Takie zadanie nie jest wykonalne za pomocą krótkiego zestawu zadań. Wybraliśmy te umiejętności, które mają duży wpływ na późniejsze osiągnięcia uczniów i ich matematyczny rozwój, a których kształtowanie powinno szczególnie silnie zacząć się w edukacji wczesnoszkolnej. Zadania zaś konstruowane były tak, żeby ważne wnioski dla nauczania matematyki w klasach 1-3 można było wyciągać nie tylko ze wskaźników pokazujących poziom rozwiązalności danego zadania. Równie ważna, a może nawet ważniejsza dla przeprowadzonej diagnozy jest analiza rodzajów błędów popełnianych przez uczniów i analiza metod, jakimi uczniowie dochodzili do poprawnych rozwiązań. Sposób organizacji badania, narzędzia służące do oceny pracy ucznia, kolejne raporty wysyłane do szkół, a także niniejsze opracowanie, mają pomóc nauczycielom w rozpoznawaniu przyczyn popełniania przez uczniów niektórych błędów, a tym samym pomóc w ewentualnej zmianie metod pracy nauczycieli podczas zajęć edukacji matematycznej.

Samo badanie K3 nie jest oczywiście oderwane od podstawy programowej. Wszystkie wybrane do badania umiejętności uczniów są opisane w podstawie programowej. Nie chodzi przy tym wyłącznie o treści nauczania. Szczególnie ważne są zapisane tam takie cele nauczania, jak:

• cele kształcenia ogólnego w szkole podstawowej (np. zdobycie przez ucznia umiejętności wy-korzystania posiadanych wiadomości podczas wykonywania zadań i rozwiązywania problemów);
• umiejętność rozumowania (umiejętność korzystania z podstawowych narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz prowadzenia elementarnych rozumowań matematycznych).

Przy wyborze zadań do arkusza użytego w badaniu kierowano się wnioskami wyprowadzonymi z realizowanych przez Instytut Badań Edukacyjnych w latach 2012 – 2014 badań trzecioklasistów, piątoklasistów i szóstoklasistów.

W kilku wcześniejszych badaniach zaobserwowano na przykład luki w umiejętnościach uczniów związanych z obszarem wyobraźnia geometryczna uniemożliwiające im w starszych klasach w pełni wykorzystać ich potencjał matematyczny. Z badań tych wynikało, że luki te są skutkiem wad nauczania matematyki na najwcześniejszym etapie. Dlatego w arkuszu użytym w badaniu K3 znalazło się tez sporo zadań mających pomóc nauczycielom zanalizować ich sposób nauczania w tym obszarze.

Wyniki z dotychczasowych badań wskazują także, że uczniowie zazwyczaj dobrze radzą sobie z zadaniami, do rozwiązania których mogą zastosować poznane w szkole, gotowe schematy. W za-daniach wymagających samodzielnego rozumowania, zastosowania poznanych narzędzi w rozwiązaniu nowego problemu, uczniowie często się gubią. Wiele zadań użytych w badaniu K3 stwarzało więc dzieciom okazję do poszukiwania, odkrywania i tworzenia własnych strategii dochodzenia do rozwiązania zadania.

Do pobrania:

• raport Kompetencje matematyczne trzecioklasistów
• arkusz
• struktura arkusza

Kompetencje polonistyczne trzecioklasistów

Opublikowano: 4 Gru 2015

W niniejszym raporcie zaprezentowano oraz omówiono wyniki polonistycznej części badania Kompetencje trzecioklasistów (K3), przeprowadzonego w maju 2015 roku przez Instytut Badań Edukacyjnych.

Po przedstawieniu założeń badania omówione zostały wyniki ilościowe w podziale na umiejętności ogólne (odbiór tekstu oraz tworzenie tekstu), każda z kategorii została opisana wedle umiejętności szczegółowych (odbiór tekstu – wyszukiwanie informacji, wnioskowanie; tworzenie tekstu – treść, forma, język i styl, zapis). W dalszej części raportu znajduje się prezentacja i analiza jakościowa przykładowych odpowiedzi uczniów. Raport zamyka podsumowanie wyników oraz zestaw proponowanych rozwiązań mających na celu podnoszenie poziomu umiejętności uczniów szkół podstawowych w świetle badania K3.

Polonistyczna część badania Kompetencje trzecioklasistów 2015 (K3) koncentrowała się na umiejętnościach związanych z odbiorem tekstu o charakterze popularnonaukowym takich jak: wyszukiwanie i selekcjonowanie informacji, syntetyzowanie informacji zaczerpniętych z różnych form przekazów (tekstu linearnego, tekstu w ramce), rozwiązywanie określonego problemu na podstawie interpretacji tekstu oraz tworzeniem dłuższej wypowiedzi pisemnej, gdzie zbadana została umiejętność argumentowania na poziomie podstawowym w oparciu o przytoczony fragment tekstu literackiego. Struktura całego testu objęła aspekt pragmatyczny języka, umiejętność posługiwania się językiem w zakresie czytania i pisania z uwzględnieniem kategorii ortograficznych, gramatycznych oraz leksykalnych.

Analiza wyników egzaminu maturalnego uczniów, którzy w roku 2015 zdawali maturę według formuły dostosowanej do nowej podstawy programowej. Matematyka, zakres podstawowy

Opublikowano: 4 Gru 2015

Zapraszamy do zapoznania się z analizą wyników egzaminu maturalnego uczniów, którzy w roku 2015 zdawali maturę według formuły dostosowanej do nowej podstawy programowej, obejmującą maturę z matematyki w zakresie podstawowym.

Egzamin maturalny na poziomie podstawowym w założeniu ma być egzaminem podsumowującym naukę matematyki w ciągu całego okresu edukacji dla wszystkich maturzystów. Także dla tych, którzy nie wybierają studiów, a później zawodu, wymagających zaawansowanych technik matematycznych.

W kilku zadaniach arkusza matury 2015 pojawiły się pułapki, w które uczniowie wpadali przez nieuwagę lub w wyniku błędów dotyczących szczegółów. Do rozwiązania kilku zadań potrzebna była tylko znajomość podstawowej definicji lub wzoru. Niepokoi, że nawet wtedy, gdy potrzebne informacje maturzyści mogli znaleźć w oficjalnym zestawie wzorów, spory ich odsetek nie umiał z tych informacji skorzystać.

W wynikach wielu zadań maturalnych widoczny jest efekt bardzo powierzchownego nauczania matematyki w znacznym odsetku szkół. Maturzyści mają duże kłopoty w zadaniach, w których trzeba powiązać wiadomości z różnych działów lub zastosować proste techniki matematyczne w zadaniach, które nie są dokładnie takie same, jak te, które już wcześniej rozwiązywali. Szczególnie dramatyczny jest wynik w zadaniu o odsetkach bankowych i podatkach (mniej niż połowa maturzystów potrafiła je rozwiązać).

Maturzyści dobrze sobie radzili z zadaniami, w których trzeba było odtworzyć proste procedury. Jeśli procedury były bardziej złożone (jak w zadaniu o nierówności kwadratowej), spora cześć maturzystów się gubiła. To zjawisko należy traktować jako niepokojący sygnał o sposobie nauczania matematyki
w znacznej części liceów, to znaczy o nastawieniu na nauczanie odtwarzania algorytmów.

Nauczanie wykonywania kolejnych procedur ma sens tylko wtedy, gdy procedury te są jedynie pewnym skrótem do rozwiązywania problemów, które uczeń rozumie. Nauczanie wyłącznie algorytmiczne na poziomie podstawowym nie ma sensu, albowiem obejmuje uczniów, którzy w przeważającej części po zdaniu matury nie będą mieć stałej styczności z matematyką. Najpóźniej po kilku latach wszystkie procedury ulegną więc i tak zapomnieniu. W wypadku tych uczniów ważniejsza jest praca nad zaradnością matematyczną, czyli umiejętnością wykorzystania poznanych własności matematycznych.

Zdaniem ekspertów IBE pozytywne skutki powrotu matematyki jako przedmiotu obowiązkowego na maturze są niepodważalne. Warto się jednak jeszcze raz zastanowić nad rolą matury obowiązkowej
z matematyki i arkusz maturalny konstruować tak, by tę rolę jak najlepiej pomagał realizować.

Warto zmienić w arkuszach maturalnych proporcję liczby zadań wymagających umiejętności algorytmicznych i zadań wymagających rozumowania. Te ostatnie nie muszą się przecież realizować
w arkuszu maturalnym dla zakresu podstawowego wyłącznie jako zadania na dowodzenie. Nie oznacza to oczywiście, że z zadań na dowodzenie należy zrezygnować.

W arkuszu z 2015 r. pojawiło się sporo zadań, które były kopiami zadań z ubiegłych egzaminów. Warto unikać takich powtórzeń. Zjawisko to wzmacnia szkodliwy pomysł, że do matury można się przygotować, rozwiązując wyłącznie zadania z ubiegłych lat.

Wychowanie fizyczne w opiniach dyrektorów i nauczycieli. Organizacja kształcenia, podstawa programowa i ocenianie uczniów w szkołach podstawowych

Opublikowano: 4 Gru 2015

Nauczyciele i dyrektorzy szkół podstawowych dobrze oceniają zmiany w podstawie programowej wychowania fizycznego. Zajęcia WF uczą współpracy też z rówieśnikami, budują poczucie bezpieczeństwa poprzez współdziałanie w grupie rówieśniczej oraz zwiększają wiarę uczniów w ich możliwości. Problemem jest jednak często infrastruktura szkoły i zaplecze sportowe w miejscowości. Warunkuje to, gdzie dzieci się przebierają i jaki mają wybór zajęć. Nauczyciele są zgodni, że to, jak wyglądają zajęcia w klasach I-III, ma wpływ na podejście dzieci do WF-u w kolejnych latach.

Stan opanowania przez uczniów liceów umiejętności wymaganych przez podstawę programową do nauczania języka polskiego

Opublikowano: 4 Gru 2015

Raport Stan opanowania przez uczniów liceów umiejętności wymaganych przez podstawę programową do nauczania języka polskiego to analiza wyników:

• egzaminu maturalnego z 2015,
• badania „Diagnoza przedmaturalna” z 2014
• oraz badania „Diagnoza kompetencji gimnazjalistów” z 2011

Jak oceniają w raporcie autorzy, podstawowa wiedza o języku i literaturze w większości została przez maturzystów z roku 2015 opanowana.  Jeśli jednak ubiegłoroczni maturzyści mają do czynienia z tekstem bardziej trudnym, poetyckim, filozoficznym, z archaizmami, jeśli muszą interpretować – pojawiają się problemy.