Diagnoza umiejętności szóstoklasistów DUSZa

Opublikowano: 4 Lis 2015

„Diagnoza umiejętności szóstoklasistów” to pierwsze przedsięwzięcie badawcze zgodne z zasadami przeprowadzania sprawdzianu w klasie szóstej od 2015 roku. Badanie jest powiązane z próbnym sprawdzianem prowadzonym przez Centralną Komisję Egzaminacyjną i okręgowe komisje egzaminacyjne. 

Od 2009 roku w polskim systemie oświaty wdrażana jest nowa podstawa programowa. W roku szkolnym 2014/2015 jest ona po raz pierwszy realizowana w klasach VI. Również sprawdzian po szóstej klasie, który odbędzie się 1 kwietnia 2015 r. po raz pierwszy będzie sprawdzał kompetencje dzieci, które od początku swojej edukacji uczyły się według nowej podstawy programowej. Sprawdzian ten będzie miał nową formułę – będzie w nim wydzielona część matematyczna. Będzie on sprawdzał oprócz umiejętności szczegółowych także umiejętności opisane w wymaganiach ogólnych podstawy. 

Cele badania to:

• dostarczenie informacji o poziomie kompetencji uczniów klas szóstych i efektach nauczania języka polskiego oraz matematyki w szkole podstawowej w zakresie wymagań ogólnych i szczegółowych podstawy programowej,
• przybliżenie uczniom obecnych klas szóstych nowej formuły sprawdzianu.

.

Efekty nauczania języka angielskiego na III etapie edukacyjnym

Opublikowano: 2 Lis 2015

Raport „Efekty nauczania języka angielskiego na III etapie edukacyjnym” podsumowuje wyniki dwóch badań prowadzonych w latach 2012–2014 przez Pracownię Języków Obcych Instytutu Badań Edukacyjnych: Badania uczenia się i nauczania języków obcych w gimnazjum (BUNJO) oraz drugiej edycji Badania umiejętności mówienia (BUM 2). Publikacja w komplementarny sposób ukazuje profil umiejętności absolwenta polskiego gimnazjum – przedstawia informacje dotyczące poziomu osiągnięć szkolnych w zakresie wszystkich czterech sprawności językowych: rozumienia tekstu pisanego, rozumienia ze słuchu, tworzenia wypowiedzi pisemnych i ustnych. Celem raportu jest także wskazanie wybranych czynników indywidualnych, szkolnych oraz pozaszkolnych potencjalnie i faktycznie warunkujących efektywność nauczania języka angielskiego młodzieży gimnazjalnej. W odniesieniu do czynników dotychczas niebadanych szerszej na reprezentatywnych próbach, takich jak np. kwestie uczestnictwa w szkolnych i pozaszkolnych zajęciach językowych, autorzy referują także bardziej szczegółowe informacje dotyczące skali danego zjawiska. Raport kończy się wnioskami dotyczącymi stanu nauczania języków obcych w polskiej szkole, możliwości podnoszenia jakości dydaktyki języków oraz wsparcia tego procesu przez różne grupy docelowe.

.

Finansowanie edukacji wyższej w Europie. Od modelu egalitarnego do elitarnego

Opublikowano: 30 Paź 2015

Głównym celem niniejszego raportu, jest analiza polityki finansowania edukacji wyższej krajów europejskich. Niniejszy raport koncentruje się na najważniejszych zmianach zachodzących w finansowaniu uczelni, w zakresie poziomu, struktury i mechanizmów alokacji środków pomiędzy uczelnie. Analiza uwzględnia również regulacje prawne związane z poziomem autonomii w osiąganiu celów w kształceniu i badaniach naukowych, które mają wpływ na funkcjonowanie i zachowanie instytucji. Analizie poddana została również zależność między poziomem i strukturą finansowania a osiąganymi efektami w edukacji wyższej.

Raport składa się z dwóch niezależnych części: pierwsza część raportu dotyczy analizy polityki finansowania krajów europejskich w okresie 2001-2013.[1] W części drugiej przedstawiona zostanie analiza porównawcza trzech krajów: Francji, Finlandii i Czech wraz z analizami umieszczonymi w aneksie, która umożliwi bliższe przyjrzenie się systemom finansowania i wielu kluczowym wskaźnikom w wybranych obszarach edukacji wyższej.

W części 1. raportu kluczowym pytaniem jest: jaki jest poziom nakładów poświęcanych na edukację wyższą w poszczególnych krajach europejskich? Jaką część stanowią środki publiczne? Które kraje obecnie wydają najwięcej i które zwiększyły poziom wydatków w ciągu ostatniej dekady w największym stopniu? W kolejnym rozdziale przedstawione zostaną mechanizmy finansowania instytucji szkolnictwa wyższego ze środków publicznych w Europie. Przeanalizowano w nim, w jakim zakresie mechanizmy te opierają się na efektywności oraz w jaki sposób wpływają na konkurencję pomiędzy uczelniami, i zachęcają uczelnie do realizacji priorytetów w obszarze edukacji wyższej. Reformom polityki finansowania edukacji wyższej towarzyszyły zmiany dotyczące zarządzania uczelniami. Wprawdzie władze publiczne nadal odgrywają centralną rolę w regulowaniu i koordynacji rozwiązań w szkolnictwie wyższym w całej Europie (wyjątek stanowi Wielka Brytania), w ostatnich latach stopniowo odchodzi się od szczegółowej kontroli państwa do ukierunkowywania działań uczelni przez instytucje publiczne. W samych uczelniach zaczęto z kolei odchodzić od tradycyjnego zarządzania na zasadach samorządności akademickiej w kierunku nowych modeli samorządności menedżerskiej. Uzupełnieniem analiz dotyczących polityki finansowania edukacji będą procedury rozliczania uczelni ze środków publicznych i wybrane aspekty autonomii uczelni w zakresie zarządzania środkami publicznymi. W rozdziale przeanalizowano   zakres regulacji zwłaszcza w obszarze finansowania uczelni i zasady samorządności menedżerskiej i akademickiej w uczelniach europejskich. Wybrano zagadnienie autonomii, ponieważ stanowi ono zasadniczy elementy w programach reform szkolnictwa wyższego i jest bezpośrednio związany z efektywnym wykorzystywaniem środków. W ostatnim rozdziale analizowany będzie wpływ finansowania z punktu widzenia osiągania zamierzonych rezultatów przez systemy edukacji wyższej, gdzie nakłady będą traktowane jako jeden z instrumentów wpływający na główne cele edukacji wyższej czyli dostęp do edukacji i jakość kształcenia i badań.

Na część 2. raportu składają się charakterystyki (ilościowe i jakościowe) trzech wybranych do analizy systemów edukacji wyższej i jej finansowania. W charakterystykach ilościowych umieszczono także odniesienia do Polski (ale nie mają one charakteru porównawczego). Opracowanie rozpoczyna analiza danych zastanych z zakresu demografii, liczby uczelni wyższych i studentów do nich uczęszczających. Dalej następuje opis ewolucji systemów finansowania szkół wyższych. Procesy te zostały zobrazowane na schemacie i opatrzone odpowiednim komentarzem. Kolejny podrozdział skupia się na prezentacji celów stawianych przed sektorem edukacji wyższej w każdym z państw - doprowadza do to identyfikacji ich wspólnych płaszczyzn. Nie mogło w tej części zabraknąć również analizy głównych dochodów uczelni oraz identyfikacji obecnie stosowanych mechanizmów dystrybucji środków publicznych i sposobów ich alokacji. Dalsza część analizy ogniskuje się na zagadnieniach związanych z programami wsparcia studentów i ich rodzin oraz opłat za studia. Na zakończenie przedstawiono obszary działalności uczelni, które podlegają ocenie przez powołane do tego specjalne agencje rządowe.

W podsumowaniu zebrano główne wnioski płynące z przeprowadzonych analiz.

Dołożono wszelkiej staranności, aby zrozumieć założenia oraz zasady funkcjonowania i finansowania poszczególnych systemów, ale z pewnością mogły się tu zdarzyć błędy interpretacyjne.

Do niniejszego opracowania dołączony został Aneks, w którym Czytelnik odnajdzie 3 dokumenty; każdy z nich skupia się na jednym z wybranych do analizy systemów (czeskim, fińskim i francuskim). Zostały one wykonane przez: Marka Kwieka, Kazimierza Musiała oraz Pawła Modrzyńskiego zajmujących się w swojej pracy naukowo-badawczej zagadnieniami organizacji i finansowania sektora uczelni wyższych w tych krajach.

---

[1]Analiza obejmuje 25 krajów europejskich (w tym należące do UE oraz kraje kandydujące do UE lub stowarzyszone z Europejskim Obszarem Gospodarczym. W niektórych analizach uwzględniona została mniejsza liczba krajów ze względu na niedostępność danych. Dane ilościowe oparto na bazie Eurostat.

Popyt na zajęcia dodatkowe w szkołach podstawowych i gimnazjach – badanie dla dziewięciu powiatów w Polsce

Opublikowano: 30 Paź 2015

W raporcie tym zajmujemy się zagadnieniem gotowości do zapłaty w polskim społeczeństwie za zmiany jakości edukacji na poziomie regionalnym. Wykorzystujemy wyniki badania Wyboru Warunkowego przeprowadzonego na grupie 5183 respondentów, reprezentatywnej dla dziewięciu powiatów. W badaniu tym jakość edukacji opisana jest w postaci dodatkowych zajęć lekcyjnych w szkołach podstawowych i gimnazjach. Do analizy danych użyliśmy wielomianowych modeli logitowych (MNL) oraz mieszanych modeli logitowych (MXL) w przestrzeni pieniężnej. Otrzymane wyniki sugerują, że większość respondentów widziała korzyść w proponowanych zmianach edukacji i deklarowała chęć zapłaty za dodatkowe zajęcia szkolne w postaci podatku lokalnego. Z zaproponowanych zajęć dodatkowych w wymiarze jednej godziny respondenci najwyżej wycenili zajęcia wyrównawcze zarówno w szkołach podstawowych, jak i gimnazjach. Dodatkowo, zbadaliśmy w jaki sposób podział terytorialny oraz zmienne socjo-demograficzne wpływają na gotowość respondentów do zapłaty za zmiany w jakości edukacji. Zgodnie z naszą wiedzą, ten temat nie był jak dotąd analizowany żadnym z krajów Europy Środkowej i Wschodniej.

Autoselekcja na progu gimnazjum – działania rodziców w kontekście działań szkół i polityki samorządu

Opublikowano: 29 Paź 2015

Zmiana struktury systemu oświaty i utworzenie gimnazjów to obok wprowadzenia ogólnokra-jowych egzaminów zewnętrznych opartych na standaryzowanych testach osiągnięć szkol-nych najistotniejszy element reformy oświatowej z 1999 roku. Zgodnie z założeniami tej re-formy, po ukończeniu nauki w sześcioletniej szkole podstawowej uczniowie mają być bez selekcji umieszczani w trzyletnich szkołach gimnazjalnych. O ulokowaniu dziecka w konkret-nym gimnazjum decydować ma zasada rejonizacji, ustanawiana zapisami artykułu 17 ustawy o systemie oświaty (Dz.U. 1991 Nr 95 poz. 425 z późń. zm.). Wedle tej zasady, rada gminy zobowiązana jest do takiego zaplanowania sieci publicznych szkół podstawowych i gimna-zjów, aby umożliwić wszystkim dzieciom realizację obowiązku szkolnego w jednej z tych szkół. Odbywa się to przez wyznaczenie obwodów dla szkół podstawowych i gimnazjów oraz organizację dowozów do tych szkół.
Zasada rejonizacji nie jest jednak w Polsce stosowana restrykcyjnie. Rodzice chcący posłać dziecko do szkoły w innym obwodzie mogą to zrobić zgodnie z obowiązującym prawem, pod warunkiem uzyskania zgody szkoły docelowej, ta zaś wydawana jest po uwzględnieniu do-stępności miejsc oraz ewentualnych dodatkowych kryteriów sformułowanych przez szkołę. Ale nawet jeśli rodzice zgody takiej nie uzyskają, zdarza się, że podejmują próby ominięcia systemu np. poprzez podanie w procesie naboru do szkoły nieprawdziwego adresu zamiesz-kania lub przemeldowanie siebie i dziecka na adres znajdujący się w obwodzie pożądanej szkoły. Są to już oczywiście działania wykraczające poza te przewidziane obowiązującymi przepisami, w praktyce jednak ani gminy jako organy prowadzące, ani same szkoły nie dążą do ich wyeliminowania..