Pozycja społeczno-zawodowa nauczycieli. Raport z badania jakościowego.

Opublikowano: 23 Paź 2015

W hierarchiach zawodów CBOS nauczyciele niezmiennie zajmują wysoką pozycję. Nauczyciele są zgodni, że na szczególny szacunek społeczny zasługują wszyscy ci, którzy wykonują zawody o dużej użyteczności społecznej.

Tworząc obraz człowieka sukcesu nauczyciele posługują się kategoriami pozaekonomicznymi: człowiekiem sukcesu określają osobę zadowoloną z własnego życia, cieszącą się autonomią, posiadającą wewnętrzną harmonię, spełnioną, szczególnie w obszarach życia rodzinnego, wykonującą zawód przynoszący satysfakcję. Ten typ argumentacji może wskazywać na racjonalizację własnej pozycji społeczno-zawodowej.

Nauczyciele jako nieuprawomocnione i niesprawiedliwe uważają traktowanie wszystkich przedstawicieli zawodu jako homogenicznej grupy.

Badani wskazują na istniejącą hierarchię prestiżu w obrębie zawodu nauczyciela. Wśród czynników różnicujących szacunek dla nauczycieli wymieniają: wielkość miejscowości, czynniki instytucjonalne, wpisane w system edukacyjny (np. ważność poszczególnych przedmiotów, specyfika etapów edukacyjnych), kulturę organizacyjną szkoły (styl zarządzania, relacje z dyrektorem, atmosferę w gronie pedagogicznym), kontakty z otoczeniem, wyniki uczniów, jak również cechy osobiste nauczycieli.

W budowaniu prestiżu pomocne są: posiadanie długiego stażu pracy w zawodzie, nauczanie przedmiotów maturalnych w liceach ogólnokształcących, zlokalizowanych w dużych miastach, praca w szkołach, których uczniowie osiągają wysokie wyniki z egzaminów zewnętrznych, dobre relacje z dyrektorem szkoły i gronem pedagogicznym.

.

Język angielski w szkole podstawowej – proces i efekty nauczania

Opublikowano: 6 Paź 2015

Jak nauczyciele uczą języka obcego? Jakich materiałów używają i jakie umiejętności ćwiczą? Które formy pracy są najczęściej stosowane? Co możemy powiedzieć o języku, którego używają na lekcjach nauczyciele i uczniowie? I wreszcie – czy uczniowie lubią swoje lekcje angielskiego? Co zrobić, by lubili je bardziej i by skuteczniej rozwijać ich umiejętności?

Instytut Badań Edukacyjnych przeprowadził w latach 2010–2014 Badanie efektywności nauczania języka angielskiego (BENJA), dotyczące nauczania języka angielskiego w szkole podstawowej.

BENJA to analiza szkolnych i pozaszkolnych warunków nauczania tego języka w polskich szkołach podstawowych. Badanie objęło ponad 5000 uczniów, około 250 nauczycieli anglistów i 171 dyrektorów szkół. W badaniu wykorzystano różne metody badawcze – od ankiet, przez testy umiejętności, po obserwacje i transkrypcje lekcji, co daje niespotykany dotąd wgląd w dydaktykę języka obcego w polskiej szkole podstawowej. Była to jedna z pierwszych w Polsce prób opisania lekcji językowych niemalże in vivo, dająca możliwość poznania dynamiki tych zajęć i umożliwiająca sformułowanie szczegółowych rekomendacji dotyczących nauczania języka angielskiego w polskiej szkole podstawowej. Zebrano też informacje pomocne w ocenie szkolnych i pozaszkolnych uwarunkowań kompetencji językowych uczniów. Informacje te mają głównie wartość naukową, ale są również cennym źródłem informacji dla decydentów.

Badania potrzeb nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej i nauczycieli matematyki w zakresie rozwoju zawodowego (BPN)

Opublikowano: 30 Wrz 2015

W nowej podstawie programowej inaczej niż w poprzedniej określono cele nauczania matematyki. Silny nacisk położono na umiejętności modelowania matematycznego, tworzenia strategii rozwiązywania zadań, rozumowania i argumentowania. Aby osiągnąć te cele, nauczyciele muszą indywidualizować nauczanie, dostosowywać metody pracy do potrzeb i możliwości uczniów. W związku z tym nauczyciele powinni inaczej niż kilkanaście lat temu organizować nauczanie, stosować inne metody, rozwijać inne umiejętności, inaczej podchodzić do oceniania uczniów. Aby sprostać temu zadaniu, niezbędny jest ciągły ich rozwój i podnoszenie kompetencji zawodowych. Dlatego celowe stało się zbadanie kompetencji matematycznych i dydaktycznych nauczycieli i ich potrzeb w zakresie rozwoju zawodowego.

W niniejszym raporcie zostały przedstawione wyniki takiego badania przeprowadzonego w latach 2012-2014 przez Pracownię Matematyki Instytutu Badań Edukacyjnych.

.

Nauczanie matematyki w szkole podstawowej

Opublikowano: 18 Wrz 2015

Na lekcjach matematyki w szkole podstawowej dzieci ćwiczą rachunki, a nauczyciele pokazują im jedną drogę rozwiązywania problemów. Często sposób prowadzenia lekcji nie jest zgodny z potrzebami ani możliwościami dzieci. Nauczyciele wiedzą, że powinni stosować różnorodne metody nauczania, ale w praktyce szkolnej na ogół tego nie robią – wynika z badania Instytut Badań Edukacyjnych.

Badanie Nauczanie matematyki w szkole podstawowej miało na celu sprawdzenie szans i zagrożeń dla realizacji podstawy programowej wynikających ze stylów i tradycji nauczania matematyki. W połączeniu z wynikami wcześniej przeprowadzonego Badania nauczania matematyki w gimnazjum otrzymujemy tym samym przegląd stylów i metod nauczania matematyki na pierwszych trzech etapach edukacji. Takie całościowe spojrzenie pozwala uchwycić najważniejsze obszary wymagające interwencji.

Badanie obejmowało 40 wylosowanych szkół podstawowych z czterech województw. W 20 szkołach podstawowych wylosowano do badania klasę III, w kolejnych 20 – po jednym oddziale klasy V.

.

Decyzje edukacyjno-zawodowe uczniów szkół gimnazjalnych

Opublikowano: 15 Wrz 2015

- Brak dostępu do indywidualnych porad, lęk przed oceną grupy rówieśniczej, dużo pytań i wątpliwości co do wyboru przyszłego zawodu oraz mała wiara w możliwą pomoc ze strony doradcy – tak niepokoje gimnazjalistów podsumowała dziś Magdalena Kamieniecka, autorka badania „Decyzje edukacyjno-zawodowe uczniów szkół gimnazjalnych”.

Trzecia klasa gimnazjum to czas podejmowania decyzji o wyborze szkoły. Uczniowie potrzebują jednak pomocy już wcześniej, a przede wszystkim – bardziej konkretnych informacji
o możliwościach i zawodach. Badanie Decyzje edukacyjno-zawodowe uczniów szkół gimnazjalnych dotyczyło doradztwa zawodowego na poziomie przejścia z edukacji w gimnazjum do szkoły ponadgimnazjalnej. Obejmowało osoby zaangażowane w proces wyboru drogi kształcenia, czyli rodziców, doradców zawodowych oraz nauczycieli.

Badanie miało charakter jakościowy, realizowano je w Tarnowie i Słupsku. Wywiady grupowe i indywidualne przeprowadzono w okresie listopad – grudzień 2014 roku. Badaniem objęci zostali: uczniowie klas II i III gimnazjum, uczniowie klas I szkół ponadgimnazjalnych,  rodzice uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, doradcy zawodowi i nauczyciele WOS.  W sumie 135 osób.

Wyniki badania wzbogacają wiedzę o potrzebach młodzieży w klasach I–III w zakresie wyborów edukacyjno-zawodowych, pokazują wpływ rodziców, rodzeństwa i nauczycieli na te decyzje, identyfikują bariery i problemy, wskazują, co można zrobić, by lepiej pomóc młodym ludziom.

	Prezentacja wyników badania Decyzje edukacyjno-zawodowe uczniów szkół gimnazjalnych [ pobierz plik ppt ]
	Raport podsumowujący z badania Decyzje edukacyjno-zawodowe uczniów szkół gimnazjalnych [ pobierz plik pdf ]

.