Opinie IBE
Pozycja społeczno-zawodowa nauczycieli a szanse na szkolnym i pozaszkolnym rynku pracy
- Opublikowano: 5 Lis 2014
O badaniu
O badaniuGłównym celem badania jest odpowiedź na pytanie jak zmienia się sytuacja nauczyciela pod wpływem przekształceń w strukturze społecznej i reform edukacyjnych. Obecnie mamy do czynienia z wieloma zjawiskami, które mogą wpływać na status nauczycieli, wśród nich są przede wszystkim zwiększenie dostępu do wiedzy, wzrost informatyzacji oraz wzrost znaczenia konsumpcjonizmu jako cechy wyznaczającej pozycję społeczną.
Jednocześnie stosunki społeczne stają się coraz bardziej demokratyczne – wynika to z potrzeb w zakresie wyrażania podmiotowości – zarówno przez jednostki, jak i grupy społeczne, wśród nich uczniów i ich rodziców. Wzrasta też demokratyzacja życia szkoły.
W jaki sposób zmiany te wpływają na postrzeganie nauczycieli przez nich samych oraz przez osoby, z którymi pracują – uczniów, rodziców, dyrektorów, władze samorządowe. W jaki sposób modelują one oczekiwania wobec nauczycieli?
Nasze badanie, jako jedno z pierwszych, w tak szerokim stopniu podejmuje również refleksję na temat nauczycieli jako potencjalnych pracowników innych sektorów rynku pracy. W jaki sposób nasi respondenci oceniają kompetencje nauczycieli? Czy byłyby one przydatne w pracy poza szkołą? Te kwestie będziemy poruszali w pogłębionych wywiadach indywidualnych i grupowych zarówno z nauczycielami obecnie uczącymi w szkołach, jak i z tymi, którzy z różnych przyczyn musieli odejść ze szkoły – sami o tym zdecydowali, bądź też ich etaty uległy zredukowaniu na skutek małej liczby dzieci w szkołach lub zmian programowych. Dowiemy się również co o nauczycielach jako potencjalnych pracownikach myślą przedsiębiorcy.
Materiał empiryczny zebrany podczas badania odpowie na te pytania.
Cele badania
Cele badaniaGłównym celem badania jest rekonstrukcja mechanizmów kształtowania się pozycji społeczno-zawodowej nauczyciela oraz określenie szans nauczycieli na szkolnym i pozaszkolnym rynku pracy oraz opis i analiza postrzegania pozycji zawodu nauczyciela zarówno przez nauczycieli, jak i innych aktorów życia szkoły. Badanie jest próbą odpowiedzi na pytania:
- jakie kryteria oceny pozycji zawodowej nauczycieli przyjmują sami nauczyciele, a także uczniowie, rodzice, przedstawiciele pracodawców i władz lokalnych;
- jakie znaczenie mają w tym kontekście zmieniające się warunki społeczne, strukturalne i polityczne, oraz przekształcanie się klas i warstw społecznych.
Przedmiotem badania jest także proces odchodzenia z zawodu nauczyciela oraz sposoby wykorzystania kompetencji nauczycielskich w dalszej karierze zawodowej.
Jak badamy
Jak badamyBadanie będzie przeprowadzone metodą studium przypadku (case study). Zostanie ono zrealizowane techniką indywidualnych wywiadów pogłębionych (Individual In-Depth Interviews – IDI), zogniskowanych wywiadów grupowych (Focus Group Interviews – FGI) i uzupełnione analizą danych zastanych (Desk Research).
Badanie obejmie cztery lokalizacje w województwie mazowieckim: jedną wieś, dwa małe miasta oraz jedną metropolię. Jego uczestnikami będą: nauczyciele, dyrektorzy, byli nauczyciele, uczniowie, rodzice, przedstawiciele samorządu terytorialnego oraz pracodawcy.
Aktualności
AktualnościPostępowanie przetargowe rozstrzygnięte we wrześniu 2014 roku. Jako realizatora badania wyłoniono firmę ASM Centrum Badań i Analiz Rynku Sp. z o.o.
Realizacja badania terenowego planowana jest na okres od października do grudnia 2014 r. Planowane zakończenie badania: styczeń 2015 r. Raport z badania powstanie w II kwartale 2015 roku.
Publikacje
PublikacjePozycja społeczno-zawodowa nauczycieli. Raport z badania jakościowego.
[ Pobierz raport w formacie PDF ]
Kontakt
KontaktKoordynatorem badania była Magdalena Smak,
starszy specjalista ds. badań i analiz ZBN;
mail: ibe@ibe.edu.pl
tel.: 22 24 17 100
Bezpieczeństwo w szkole, klimat szkoły, klimat klasy wśród uczniów, nauczycieli i dyrektorów szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych
- Opublikowano: 5 Lis 2014
O badaniu
O badaniu Badanie miało na celu uzyskanie pogłębionych danych dotyczących klimatu społecznego panującego w polskich szkołach oraz określenie poziomu bezpieczeństwa, w tym przede wszystkim kwestii związanych z przemocą i agresją rówieśniczą.Klimat szkoły definiowaliśmy w badaniu szeroko i staraliśmy się pozyskać dane dotyczące m.in. relacji między nauczycielami a uczniami, relacji w gronie uczniowskim, poczucia bezpieczeństwa wśród uczniów, relacji w gronie nauczycielskim oraz między nauczycielami a dyrektorem, a także takich specyficznych cech szkoły jak poziom rywalizacji czy wymagania wobec uczniów. Są to zagadnienia niezwykle ważne w świetle wyników licznych badań zagranicznych, pokazujących ogromne znaczenie klimatu szkoły i klasy m.in. dla ograniczania problemu agresji i przemocy szkolnej, a także dla wyników w nauce osiąganych przez uczniów.
Mówiąc o bezpieczeństwie w szkołach koncentrowaliśmy się przede wszystkim na kwestiach agresji i przemocy rówieśniczej. Przedmiotem zainteresowania były różne formy agresji, nie tylko fizyczna, ale też werbalna (np. wyzywanie, obrażanie), relacyjna (np. wykluczanie), materialna (np. niszczenie czyjejś własności), seksualna, a także agresja cyfrowa (tzw. cyberprzemoc). Szczególny nacisk położony był na specyficzny rodzaj agresji, jakim jest dręczenie szkolne (bullying), czyli długotrwała, powtarzalna przemoc (niekoniecznie fizyczna), w której wyraźne są dysproporcje między agresorami a ofiarą.
W badaniu chcieliśmy zrozumieć perspektywę zarówno uczniów jak i nauczycieli: ich doświadczenia, opinie oraz potrzeby. Dlatego też badanie obejmowało zarówno uczniów, jak i nauczycieli oraz dyrektorów ze szkół podstawowych (klasy IV-VI), gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych.
Badanie pozwoliło szczegółowo opisać i zrozumieć sytuację w szkołach, co - mamy nadzieję - przyczyni się do przygotowania rozwiązań systemowych, dostosowanych do realnych problemów i potrzeb.
Cele badania
Cele badania- określenie skali zjawiska przemocy i agresji w szkole oraz uzyskanie wskaźników będących punktem odniesienia dla dalszych badań umożliwiających w przyszłości analizę trendów;
- opis klimatu szkoły i klimatu klasy w polskich szkołach;
- analiza zależności między skalą i specyfiką przemocy i agresji szkolnej a różnymi charakterystykami szkół, w tym w szczególności klimatu szkoły i klasy.
Jak badamy
Jak badamyJest to badanie ilościowe prowadzone z wykorzystaniem ankiet papierowych oraz on-line. Próba szkół dobrana została metodą losowo-warstwową, zaś w każdej wylosowanej szkole badaniem objęci są uczniowie trzech wylosowanych oddziałów klasowych, ich wychowawcy, a także pozostali nauczyciele w szkole (w tym bibliotekarze oraz wychowawcy świetlicy) oraz pedagodzy szkolni i dyrektorzy szkół.
Badanie z uczniami przeprowadzone zostanie metodą ankiety audytoryjnej, natomiast badanie z pracownikami szkoły – z wykorzystaniem ankiet internetowych. W przypadku braku możliwości wypełnienia przez nich ankiety on-line, dostarczone zostaną kwestionariusze papierowe. Zbierane będą również dane metryczkowe dotyczące szkoły i badanych oddziałów.
Aktualności
Aktualności2015-10-01
Badanie w szkołach zakończyło się w grudniu 2014, raport został opublikowany we wrześniu 2015 r.
2014-11-05
Przetarg wygrała firma GFK Polonia Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, która aktualnie realizuje badanie w szkołach.
Realizacja badania terenowego: listopad 2014 roku. Raport z badania powstanie w I połowie 2015 roku.
Materiały
Materiały- raport główny z badania
- Raport z przeglądu badań dotyczących klimatu w szkole.
- Raport z badania jakościowego
- Raport metodologiczny
- ulotka informacyjna o badaniu
- list do nauczycieli
- plakat informacyjny
Kontakt
KontaktKoordynatorem badania była Jadwiga Przewłocka
starsza specjalistka ds. badań i analiz ZBN
mail: ibe@ibe.edu.pl
tel.: 22 24 17 100
Średniookresowe efekty zmian w sieci szkolnej
- Opublikowano: 27 Paź 2014
O badaniu
Celem badania była analiza zmian w sieci szkół podstawowych i gimnazjów zachodzących w latach 2007-2012. W pierwszym etapie badania przeprowadzono analizę ilościową zmian w sieci szkolnej (zamykanie i otwieranie szkół, zmiana organu prowadzącego szkoły, zmiana złożoności oraz zmiana stopnia organizacji) na podstawie danych z Systemu Informacji Oświatowej. W drugiej części badania, w wybranych gminach, które przekazały lub zamknęły szkoły podstawowe, zostały wykonane badania terenowe pozwalające zrozumieć przyczyny i konsekwencje społeczne zmian w sieci szkolnej. Przeprowadzono wywiady z pracownikami samorządów, dyrektorami szkół, nauczycielami, przedstawicielami stowarzyszeń prowadzących szkoły i rodzicami.
Badanie zostało przeprowadzone w 2013 roku.
Badanie zostało zrealizowane przez Zespół Analiz Średniookresowych.
Raporty
Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, Jan Dzierzgowski
Likwidacja szkół podstawowych oraz przekazywanie stowarzyszeniom. Kontekst, proces i skutki przemian edukacyjnych w społecznościach lokalnych na podstawie analizy studiów przypadku
Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa 2014
Jan Herczyński, Aneta Sobotka
Diagnoza zmian w sieci szkół podstawowych i gimnazjów 2007–2012
Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa 2014
Mobilność społeczna i przestrzenna w kontekście jakości edukacji
- Opublikowano: 27 Paź 2014
O badaniu
O badaniuPrzedmiotem badania "Mobilność społeczna i przestrzenna w kontekście jakości edukacji" była kariera edukacyjna i zawodowa młodych Polaków w kontekście mobilności przestrzennej, społecznej oraz jakości kształcenia.
Główne cele badania obejmowały:
- Ocenę skali i uwarunkowań mobilności przestrzennej w okresie podejmowania wyborów edukacyjnych i wchodzenia na rynek pracy
- Ocenę skali mobilności społecznej i jej powiązania z edukacją, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnienia dostępu do edukacji dobrej jakości.
- Nakreślenie typowych scenariuszy karier szkolnych i zawodowych dla wybranych grup respondentów różniących się pochodzeniem społecznym.
Badanie zostało przeprowadzone w okresie maj-sierpień 2013 roku na próbie 5000 osób w wieku 25-30 lat. Zastosowano technikę wywiadów bezpośrednich w domach respondentów. Kwestionariusz wywiadu obejmował 75 pytań, w większość zamkniętych. Pytania zadawane respondentom dotyczyły przebiegu i lokalizacji różnych etapów kariery szkolnej i zawodowej, a w szczególności okresu uczęszczania do szkoły podstawowej, średniej, uczelni wyższej, oraz okresu po zakończeniu nauki.
Raport
Mikołaj Herbst, Aneta Sobotka
"Mobilność społeczna i przestrzenna w kontekście wyborów edukacyjnych. Raport z badania"
Instytut Badań Edukacyjnych 2014
Autoselekcja na progu gimnazjum – działania rodziców w kontekście działań szkół i polityki samorządu
- Opublikowano: 27 Paź 2014
O badaniu
O badaniuZgodnie z Ustawą o systemie oświaty, w publicznym szkolnictwie podstawowym i gimnazjalnym w Polsce obowiązuje zasada rejonizacji kształcenia. Wedle tej zasady, rada gminy zobowiązana jest do takiego zaplanowania sieci publicznych szkół podstawowych i gimnazjów, dla których gmina jest organem prowadzącym, aby umożliwić wszystkim dzieciom realizację obowiązku szkolnego w jednej z tych szkół. Odbywa się to przez wyznaczenie obwodów dla szkół podstawowych i gimnazjów oraz organizację dowozów do tych szkół. W Polsce zasada rejonizacji nie jest stosowana restrykcyjnie - rodzice chcący posłać dziecko do szkoły w innym obwodzie mogą to zrobić, pod warunkiem uzyskania zgody szkoły docelowej.
Taka sytuacja sprawia, że w warunkach formalnie obowiązującej w szkolnictwie publicznym zasady rejonizacji, splatają się dwa, sprzeczne z nią, oddolne procesy selekcyjne: na pierwszy z nich składają się działania szkół związane z rekrutacją uczniów spoza własnego obwodu (ten proces nazywamy w badaniu selekcją na progu szkolnym/gimnazjalnym), drugi obejmuje działania rodziców, związane z „omijaniem” obwodu - wybór szkoły i zabiegi mającymi na celu faktyczne zapewnienie w niej miejsca dla swojego dziecka (ten określamy mianem autoselekcji na progu szkolnym/gimnazjalnym).
Cel badania
Cel badania- Rozpoznanie oczekiwań rodziców odnośnie do kariery edukacyjnej dziecka.
- Rozpoznanie kryteriów, według których rodzice dokonują wyboru gimnazjum, decydując się na pozostanie przy szkole rejonowej lub posyłając dziecko do szkoły poza obwodem bądź niepublicznej (autoselekcja).
- Rekonstrukcja działań, jakie podejmują rodzice wobec wybranej szkoły gimnazjalnej i określenie, jaki wpływ na te działania ma autoselekcja szkolna oraz oczekiwania rodziców odnośnie do kariery edukacyjnej dziecka
- Poznanie i zrozumienie powodów, dla których szkoły publiczne decydują się na działania selekcyjne
- Rekonstrukcja polityki samorządów lokalnych wobec szkolnej selekcji i autoselekcji
Jak badamy
Jak badamyBadanie zostanie przeprowadzone w dwóch miastach wojewódzkich o dużym stopniu zróżnicowania międzyszkolnego we wrześniu i październiku 2014 roku. Planowane jest przeprowadzenie 148 indywidualnych wywiadów pogłębionych z przedstawicielami samorządów, dyrektorami szkół oraz rodzicami uczniów z drugich klas gimnazjum. Za wywiady z dyrektorami oraz przedstawicielami samorządów odpowiadają współpracownicy terenowi IBE. Wywiady z rodzicami realizować będzie firma PBS.
Raport
Raport
