Likwidacja szkół podstawowych oraz przekazywanie szkół stowarzyszeniom

Opublikowano: 22 Paź 2014

Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, Jan Dzierzgowski

Badanie, którego wyniki prezentujemy w raporcie "Likwidacja szkół podstawowych oraz przekazywanie szkół stowarzyszeniom" dotyczyło zmian w sieci szkół, dokonanych w latach 2007-2012 przez samorządy trzynastu polskich gmin. Badanie to  stanowi część szerszego projektu pt. Średniookresowe efekty zmian w sieci szkolnej.

Pierwsza część projektu, zrealizowana w 2013 roku przez Jana Herczyńskiego oraz Anetę Sobotkę, objęła analizę ilościową zmian w sieci szkół podstawowych w latach 2007-2012, dokonaną na podstawie danych zastanych, zgromadzonych w Systemie Informacji Oświatowej. W  niniejszym raporcie prezentujemy natomiast wyniki  jakościowego badania terenowego, zrealizowanego w okresie od maja do sierpnia 2013 roku w celu zrozumienia lokalnych okoliczności likwidacji lub przekazania szkół podstawowych oraz znaczenia i konsekwencji tych zmian dla funkcjonowania lokalnej oświaty.

Pytania i problemy, które postawiliśmy, dotyczą warunków, w jakich dochodziło do podjęcia decyzji o zmianach w sieci szkolnej, przebiegu tych zmian i roli, jaką w tym procesie odgrywali różni przedstawiciele lokalnych społeczności (mieszkańcy, rodzice, pracownicy szkół), a także społecznych, kadrowych, infrastrukturalnych czy finansowych efektów i konsekwencji przeprowadzonych zmian. Tym trzem grupom problemów odpowiada struktura raportu – jego pierwsza część poświęcona jest ogólnej analizie sytuacji panującej w badanych JST przed przeprowadzonymi zmianami w sieci szkolnej. Część druga przedstawia ustalenia dotyczące możliwych przebiegów procesów konsolidacji lub przekazywania szkół. W części trzeciej omawiamy zaś najistotniejsze skutki dokonanych w badanych gminach zmian. Podsumowanie zawiera najważniejsze wnioski płynące z badania.

Pobierz plik [pdf, 1.6MB; epub, 0.5MB]

Umiejętności Polaków – wyniki Międzynarodowego Badania Kompetencji Osób Dorosłych (PIAAC) - Raport

Opublikowano: 8 Paź 2013

Jan Burski, Agnieszka Chłoń-Domińczak, Marta Palczyńska, Maja Rynko, Piotr Śpiewanowski

Niniejszy raport przedstawia wyniki Międzynarodowego Badania Kompetencji Osób Dorosłych PIAAC (The Programme for the International Assessment of Adult Competencies) przeprowadzonego w latach 2011-2012 w 24 krajach. Badanie przygotowała Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD).

Łącznie przebadano 166 tys. osób w wieku 16-65 lat, w tym ponad 9 tys. Polaków.

Unikatową częścią badania jest bezpośredni pomiar trzech umiejętności: rozumienia tekstu, rozumowania matematycznego oraz wykorzystywania technologii informacyjno-komunikacyjnych (TIK). Kompetencje mierzone w PIAAC są niezbędne do funkcjonowania we współczesnym świecie oraz nabywania nowej wiedzy i nowych umiejętności. Pierwsze trzy rozdziały raportu obejmują wprowadzenie do koncepcji i metodologii badania: omówiona jest historia badań kompetencji, rola kapitału ludzkiego w rozwoju społeczno-gospodarczym kraju oraz cele badania PIAAC i definicje mierzonych w nim umiejętności.

Ponadto przedstawiony jest schemat wywiadu i pomiaru umiejętności, a także opis realizacji badania w Polsce. Kolejne rozdziały poświęcone są analizie wyników PIAAC, z naciskiem na analizę wyników Polaków. Przedstawione są kolejno wyniki PIAAC w perspektywie międzynarodowej, zróżnicowanie kompetencji Polaków, w tym w odniesieniu do ich sytuacji na rynku pracy, intensywności wykorzystywania badanych umiejętności oraz aktywności edukacyjnej.

Osobne rozdziały poświęcone są kompetencjom osób młodych rozważanych w kontekście ich ścieżek edukacyjnych i losów zawodowych, analizie zróżnicowania kompetencji wykorzystywania TIK oraz porównaniu wyników badania IALS (przeprowadzonego w Polsce w 1994 r.) i PIAAC. Uzyskane wyniki są dobrą bazą do dalszych pogłębionych analiz.

Słowa kluczowe: rozumowanie matematyczne, rozumienie tekstu, umiejętności podstawowe, edukacja dorosłych, kompetencje, technologie informacyjno-komunikacyjne, umiejętności poznawcze, edukacja formalna

Mobilność społeczna i przestrzenna w kontekście wyborów edukacyjnych. Raport z badania

Opublikowano: 30 Sty 2015

Raport przedstawia wyniki badania "Mobilność społeczna i przestrzenna w kontekście jakości edukacji", którego celem była analiza karier edukacyjnych i zawodowych młodych Polaków w kontekście mobilności przestrzennej, społecznej oraz jakości kształcenia. Zwiększona mobilność oraz zmiany struktury kierunkowej w edukacji są zjawiskami silnie występującymi w okresie transformacji, który w Polsce wiązał się ponadto z „boomem” edukacyjnym. Zwiększony dostęp do edukacji na poziomie wyższym jest zjawiskiem pozytywnym, jednak obecnie dostrzega się także nowe wyzwania związane z upowszechnieniem kształcenia ogólnego. Należą do nich: obniżenie ekonomicznej wartości edukacji, nieefektywność (nietrafność) struktury kształcenia z punktu widzenia rynku pracy, pogłębianie się różnic w potencjale rozwojowym regionów na skutek migracji kapitału ludzkiego. Raport próbuje ocenić skalę i uwarunkowania mobilności przestrzennej w okresie podejmowania wyborów edukacyjnych i wchodzenia na rynek pracy, ocenić skalę mobilności społecznej i jej powiązania z edukacją, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnienia dostępu do edukacji dobrej jakości oraz nakreślić typowe scenariusze karier szkolnych i zawodowych dla wybranych grup respondentów różniących się pochodzeniem społecznym.

Raport ma także wymiar praktyczny i ma stanowić wsparcie dla polityki publicznej w dziedzinie edukacji oraz rozwoju regionalnego. Autorzy próbują dać odpowiedź m.in. na następujące pytania: Jaki wpływ na karierę edukacyjną i zawodową mają wybrane cechy rodziny i środowiska społecznego respondenta? Jak zmiany organizacji systemu szkolnego oraz wprowadzenie egzaminów zewnętrznych wpłynęły na decyzje respondentów o kształceniu na poziomie wyższym, wybór szkoły wyższej, wybór kierunku kształcenia? W jaki sposób wybory i osiągnięcia ucznia na wczesnych etapach kariery szkolnej determinują jego dalszą karierę edukacyjną i zawodową? Jakie są najbardziej powszechne typy zachowań migracyjnych związanych z edukacją i podjęciem pracy po jej zakończeniu? Na ile spójne są wybory specjalizacyjne respondentów na poszczególnych etapach kariery szkolnej i w życiu zawodowym? Na ile szkoła umożliwia awans społeczny osobom z niskim rodzinnym statusem społeczno-ekonomicznym? Jakie cechy respondentów i ich karier szkolnych sprzyjają wyborowi różnych trybów studiowania i typów uczelni (np. studia zaoczne, uczelnie niepubliczne)?

Pobierz raport [pdf, 1.5MB; epub, 1.5MB]

Monitorowanie losów absolwentów uczelni wyższych - raport

Opublikowano: 17 Lut 2014

Raport jest podsumowaniem prac w projekcie Monitorowanie losów absolwentów uczelni wyższych z wykorzystaniem danych administracyjnych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. W opracowaniu przedstawione zostały najważniejsze wyniki charakteryzujące losy edukacyjne i zawodowe studentów i absolwentów Uniwersytetu Warszawskiego. Wyniki uzyskane zostały przy użyciu zróżnicowanych metod: ilościowych i jakościowych badań opinii oraz badań statystycznych opartych na rejestrach administracyjnych.

Badanie wykazało m.in., że absolwenci UW w większości nie mają problemów z uzyskaniem stabilnego zatrudnienia oraz że ścieżki edukacyjno-zawodowe studentów i absolwentów UW różnią się w zależności od dyscypliny studiów. Równie istotnym elementem projektu było opracowanie uniwersalnej metodologii badania losów absolwentów szkół wyższych. Raport zawiera rekomendacje metodologiczne, które mają umożliwić wdrożenie analogicznego programu badawczego na innych uczelniach.

Nauczanie matematyki w gimnazjum - raport

Opublikowano: 4 Lut 2014

Badanie Nauczanie matematyki w gimnazjum zostało zaprojektowane tak, aby można było ocenić zróżnicowanymi narzędziami praktykę nauczania matematyki na III etapie edukacji szkolnej (gimnazjum) oraz wstępnie rozpoznać szkolne czynniki warunkujące osiąganie efektów kształcenia opisanych w nowej podstawie programowej w zakresie wymagań odnoszących się do matematyki – przede wszystkim wymagań ogólnych, które są opisem głównych celów nauczania matematyki.

Badanie obejmowało 20 wylosowanych gimnazjów z czterech województw. W każdym z nich wylosowano do badania jeden oddział klasy drugiej wraz z nauczycielem prowadzącym w tym oddziale lekcje matematyki. Badanie miało charakter jakościowy, adekwatny dla wstępnego rozeznania problemu. Wniosków z badania nie można więc uogólniać, w sensie statystycznym, na wszystkie gimnazja w Polsce.

Celem badania było uzyskanie pogłębionego wglądu w sposób, w jaki w szkołach realizowana jest nowa podstawa programowa, a nie ilościowa diagnoza poszczególnych problemów.

Wyniki badania pomogą wskazać szanse i zagrożenia dla realizacji podstawy programowej wynikające, jak się wydaje, ze stylów i tradycji nauczania matematyki.

Dla uzyskania możliwie pełnego obrazu nauczania matematyki w każdej z wylosowanych szkół przeprowadzono:

• obserwacje czterech kolejnych lekcji matematyki;
• ankietę wśród uczniów;
• wywiad grupowy z uczniami;
• test matematyczny dla uczniów;
• wywiady indywidualne z nauczycielami;
• wywiady indywidualne z rodzicami uczniów.

Badanie pokazało, że:

• nauczyciele są dobrze przygotowani z zakresu wiedzy matematycznej;
• cele szczegółowe podstawy programowej związane z wprowadzaniem i stosowaniem narzędzi matematycznych są dobrze realizowane;
• cele ogólne podstawy programowej związane z rozumowaniem, argumentacją, umiejętnością dobierania własnej strategii są słabiej realizowane;
• zaobserwowaną słabością edukacji matematycznej jest niewystarczająca komunikacja między nauczycielem a uczniami, np. rzadkie reagowanie na potrzeby, pytania i wątpliwości uczniów;
• wśród stosowanych przez nauczycieli matematyki metod pracy przeważają te, które polegają na przekazywaniu wiadomości matematycznych przy biernym uczestnictwie uczniów;
• na obserwowanych lekcjach dominowało ćwiczenie prostych umiejętności narzędziowych; większość zadań domowych też tego dotyczyła. Może to powodować u części uczniów osłabienie motywacji do samodzielnego poszukiwania rozwiązań.