Strukturalny model symulacyjno-prognostyczny polskiej gospodarki uwzględnia zjawiska związane z kapitałem ludzkim takie, jak: edukację, kształcenie dorosłych, funkcjonowanie rynku szkoleniowego, zapotrzebowanie w poszczególnych grupach zawodowych itp. Model ma umożliwić symulowanie społeczno – ekonomicznych skutków kwantyfikowalnych elementów polityk publicznych ze szczególnym uwzględnieniem polityk związanych z formowaniem i rozwojem kapitału ludzkiego, wyborami edukacyjnymi, a także polityk rynku pracy.

Głównym zadaniem modelu jest wspieranie oceny wzajemnego wpływu edukacji i kształcenia, zatrudnienia, bezrobocia czy rozwoju gospodarczego. Ważne jest także to, jak dzisiejsze decyzje dotyczące sposobu funkcjonowania systemu kwalifikacji będą wpływały na przyszły rynek pracy i gospodarkę.

Model będzie uwzględniał również sytuację demograficzną, w tym strukturę ludności oraz aktywność zawodową osób według płci, poziomu wykształcenia, liczby lat kształcenia i kierunków kształcenia, a także długości doświadczenia zawodowego. Ujęte zostanie również uczenie się przez całe życie osób dorosłych w systemie formalnym i pozaformalnym oraz uczenie nieformalne przez praktykę.

„Prognozowanie kapitału ludzkiego w Polsce” ekspertyza [PDF 2MB]

Opracowany model pozwoli na lepsze diagnozowanie i ewaluację (zarówno ex-ante, jak i ex-post) zjawisk i decyzji podejmowanych na poziomie kraju, regionów czy gospodarstw domowych. Będzie możliwe wskazanie, jak decyzje podejmowane na różnych szczeblach wpływają wzajemnie na siebie i jaki jest ich wpływ na rozwój naszego kraju.

Opracowany na podstawie modelu program komputerowy będzie pokazywał wyniki, które będą uwzględniały zależności między edukacją, demografią, rynkiem szkoleń, rynkiem pracy, zapotrzebowaniem i rozwojem poszczególnych branż, bezrobociem itp. Umożliwi on sprawdzenie, jak dzisiaj podejmowane decyzje np. zmiany w przepisach, zwiększenie czy zmniejszenie środków na szkolenia, wykorzystanie funduszy strukturalnych wpłynęłyby na sytuację za 20 lat. Jakie będą migracje, w jakich branżach będzie potrzeba pracowników i z jakim wykształceniem.

Ten sam model pozwoli nam też lepiej zrozumieć zdarzenia z przeszłości, które ukształtowały obecną sytuację naszej gospodarki oraz rynku pracy i istniejące na nim niedopasowania.

Celem badania jest stworzenie modelu makroekonomicznego polskiej gospodarki, który pozwoli m.in. na analizę ex-ante i ocenę wpływu wdrażanych zmian w zakresie polityki gospodarczej i edukacyjnej oraz rynku pracy na różne obszary życia społecznego i gospodarczego, w tym na kształtowanie się kapitału ludzkiego, zatrudnienie, bezrobocie i potencjalne luki kompetencyjne.

Przy pomocy modelu będzie można prowadzić ewaluację polityk publicznych i szoków makroekonomicznych na gospodarkę. Będzie również można dokonywać prognoz przyszłego kształtowania się sytuacji społeczno-ekonomicznej w Polsce oraz identyfikacji czynników stojących za obserwowanymi w przeszłości zjawiskami gospodarczymi. Ważnym zadaniem modelu będzie definiowanie relacji zachodzących na danym rynku (np. pracy, dóbr, kapitału, edukacji etc.) pomiędzy jego uczestnikami (gospodarstwami domowymi, firmami, sektorem edukacyjnym, rządem etc.) w połączeniu z takimi procesami jak np. zmiany demograficzne, postęp technologiczny, cykl koniunkturalny i długofalowy wzrost gospodarczy.

W odniesieniu do zagadnień związanych z kapitałem ludzkim model weźmie pod uwagę akumulację kapitału ludzkiego z uwzględnieniem podziałów wg płci, poziomu wykształcenia i kwalifikacji, liczby lat kształcenia oraz doświadczenia zawodowego, a także kierunków i jakości kształcenia. W zakresie aktywności edukacyjnej opisane zostanie uczenie się przez całe życie osób dorosłych w systemie formalnym i pozaformalnym oraz uczenie nieformalne przez praktykę (ang. learning by doing).

Model edukacyjny będzie składał się z dwóch podstawowych modułów – z jądra modelu i zewnętrznych modułów sektorowych.

Jądro modelu jest zbudowane w oparciu o dynamiczny model równowagi ogólnej DSGE (Dynamic Stochastic General Equilibrium), który opisuje gospodarkę poprzez opis jej poszczególnych „sektorowych” składowych. Zbudowanie jądra modelu w metodologii DSGE oznacza, że decyzje podmiotów gospodarujących opisywanych w modelu (firm, gospodarstw domowych etc.) będą podejmowane nie tylko w oparciu o przeszły i bieżący stan gospodarki, zaburzeń zewnętrznych i instrumentów polityki, ale w sposób dynamiczny tzn. przy uwzględnieniu oczekiwań co do kształtowania się sytuacji gospodarczej w przyszłości.

Zewnętrzne moduły sektorowe są uzupełnieniem sektorowych modułów wewnętrznych wchodzących w skład jądra i będą z nim ściśle powiązane. Zewnętrzne moduły sektorowe będą sprzężone z jądrem modelu dzięki temu, że już w strukturze samego jądra wbudowane będą ich odpowiedniki (wewnętrzne moduły sektorowe), z którymi będą one połączone. Dlatego z każdym zewnętrznym modułem sektorowym powinien łączyć się jego wewnętrzny odpowiednik.

Głównym zadaniem zewnętrznych modułów sektorowych będzie rozszerzenie możliwości symulacyjnych i prognostycznych modelu dzięki zwiększeniu jego złożoności wszędzie tam gdzie szczegółowość jądra modelu będzie (z powodów obliczeniowych) zbyt mała z punktu widzenia zastosowań interesujących użytkownika końcowego.

Funkcją zewnętrznych modułów sektorowych będzie również umożliwienie użytkownikowi modelu bezpośrednie (tj. bez posiłkowania się zewnętrznymi obliczeniami) zadawanie modelowi szczegółowych pytań badawczych odnoszących się do tych silniej zdezagregowanych zmiennych.

Model zostanie zintegrowany z wygodną w użytkowaniu aplikacją dla użytkownika, umożliwiającą, łatwą komunikację między nim a użytkownikiem oraz umożliwiającą korzystanie z modelu osobom nie posiadającym specjalistycznej wiedzy z zakresu programowania i modelowania ekonomicznego.

Aplikacja umożliwi prowadzenie wszystkich symulacji na poziomie kraju i województw. Będzie ona zawierała długookresowy scenariusz bazowy obejmujący uwzględnione zjawiska i procesy od roku 1995 (dla zmiennych krajowych) lub 2000 (dla zmiennych wojewódzkich) do roku 2050.

Jedną z ważniejszych cech aplikacji będzie możliwość edytowania zawartych w programie wartości historycznych zmiennych. Edytor będący elementem Programu umożliwi tworzenie nowych zestawów danych, a ich edycja przypominać będzie zwykłe operacje znane ze standardowych arkuszy kalkulacyjnych (np. MS Excel).

Wbudowany w aplikację moduł graficzny pozwoli na szybką wizualizację porównania scenariuszy - np. przy pomocy wykresu prezentującego procentowe odchylenia analizowanej zmiennej. Będzie możliwość specyfikacji wykresów trójwymiarowych (wraz z opcją obracania) oraz tworzenia kilku wykresów w jednym układzie współrzędnych. Kolejną cechą prezentowanego oprogramowania jest operowanie na tabelach danych.