Analiza podręczników do biologii z III etapu edukacyjnego pod względem realizacji obowiązku nauczania metody badań biologicznych. Raport tematyczny z badania

Analiza podręczników szkolnych do biologii stosowanych na III etapie edukacyjnym przeprowadzona została pod kątem realizacji obowiązku nauczania metodologii prowadzenia doświadczeń przyrodniczych zapisanego w II celu kształcenia (wymaganiu ogólnym) oraz zgodności ze spisem zalecanych doświadczeń i obserwacji do wykonania przez ucznia. Badanie poszerzono o poszukiwanie w podręcznikach treści, które sprzyjają zwiększaniu zainteresowania naukami przyrodniczymi oraz promują nauczanie poprzez dociekanie naukowe (IBSE). Szczegółowej analizie poddano 10 serii podręczników do biologii dla szkół gimnazjalnych dopuszczonych do użytku szkolnego przez MEN od 2009 roku. Wyniki badania wskazują, że cel kształcenia, jakim jest znajomość metodyki badań biologicznych, realizowany jest w podręcznikach przede wszystkim w postaci rozdziału wstępnego mówiącego o metodzie naukowej. Podręczniki zawierają opisy doświadczeń i obserwacji zalecanych do przeprowadzenia przez podstawę programową. Większość doświadczeń opisanych w podręcznikach jest ilustracją zjawisk biologicznych i nie ma na celu wdrożenia uczniów w dociekania naukowe. Podręczniki nie zawierają treści związanych z promowaniem podejścia naukowego, nauczaniem w kontekście i poprzez kontekst prawdziwych badań naukowych, czyli elementów niezbędnych do wzmacniania zainteresowania młodych ludzi naukami przyrodniczymi i karierą naukową, do czego zobowiązują zalecenia Komisji Europejskiej i Parlamentu. Analiza podręczników dostarczyła informacji o tym, w jaki sposób zapisy podstawy programowej zostały uwzględnione w narzędziach dydaktycznych używanych w praktyce szkolnej oraz o elementach podręczników, które warto poprawić lub uzupełnić.