O badaniu

O badaniu

Laboratorium myślenia sprawdza u absolwentów gimnazjów poziom posiadanych umiejętności niezbędnych w dorosłym życiu

Biologia, chemia, fizyka i geografia podobnie jak przedmioty humanistyczne kształtują postawy obywatelskie poprzez rozwijanie umiejętności rozumowania. Świadomy obywatel powinien umieć odróżnić, co jest opinią, a co faktem, na przykład w odbiorze reklam, odnieść zdobytą w trakcie nauki wiedzę do życia codziennego, czy poruszać się sprawnie natłoku informacji. Powinien także na podstawie ulotki dołączonej do leku ocenić, czy nie ma przeciwwskazań do jego przyjęcia, albo umieć świadomie zadecydować w głosowaniu o budowie spalarni śmieci w swojej gminie, biorąc pod uwagę merytoryczne argumenty, a emocje.

Badanie Laboratorium myślenia obejmuje absolwentów gimnazjów - uczniów pod sam koniec obowiązkowego kształcenia ogólnego, dla części których będzie to ostatni kontakt z naukami przyrodniczymi.
 

Laboratorium myślenia sprawdza wiadomości i umiejętności na różnym poziomie trudności

Zmiany zachodzące w polskiej szkole nie omijają także przedmiotów przyrodniczych. Możemy zaobserwować odchodzenie od dominującego do tej pory encyklopedyzmu – ukierunkowania nauczania na przyswojenie przez uczniów dużego zakresu wiadomości. Coraz ważniejsze staje się kształtowanie umiejętności rozumowania. Z punktu widzenia przedmiotów przyrodniczych ważne są umiejętności rozumowania na różnych poziomach trudności: najprostsze, takie jak posługiwanie się pojęciami i opisywanie zjawisk, te na wyższym poziomie, jak wyjaśnianie zjawisk, aż po najtrudniejsze, jak analiza dostępnych informacji i wyciąganie wniosków.
 

Laboratorium myślenia to pomiar realizowany w szeroki zakresie, niespotykanym dotychczas w Polsce

Żmudna praca ekspertów zaangażowanych w przygotowanie Laboratorium myślenia zaowocowała stworzeniem banku zadań zamkniętych, diagnozujących poziom wiadomości oraz umiejętności rozumowania z zakresu podstawy programowej przedmiotów przyrodniczych na etapie kształcenia ogólnego. Do badania wykorzystano 208 zadań z najlepszymi parametrami statystycznymi, po 52 z każdego badanego przedmiotu. Dzięki wykorzystaniu tego typu zadań można było zwiększyć ich liczbę w badaniu, co pozwala szerzej sprawdzać kompetencje uczniów z danego przedmiotu. Wielką zaletą tych zadań jest szybka i jednoznaczna ocena prawidłowości rozwiązania. Większość zadań pozostaje tajnych przez cały okres badania, jednak co roku część jest odtajniana i można się z nimi zapoznać i wykorzystać jako środek dydaktyczny na zajęciach edukacyjnych. Umieszczane są na stronie instytutu www.bnd.ibe.edu.pl wraz z obszernymi komentarzami.

Cele badania

Cele badania

Laboratorium myślenia – diagnoza nauczania przedmiotów przyrodniczych w Polsce to badanie, które ma na celu ocenę umiejętności uczniów – absolwentów gimnazjów – w obszarze przedmiotów przyrodniczych, tj.: biologii, chemii, fizyki i geografii.

Cele badania to:

• zbadanie poziomu wiadomości i umiejętności z zakresu podstawy programowej przedmiotów przyrodniczych do gimnazjum ze szczególnym naciskiem na umiejętności rozumowania, w tym rozumowania naukowego;
• zbadanie, czy i jaki jest wpływ wprowadzanych zmian w systemie edukacji na poziom wiadomości i umiejętności uczniów;
• zbadanie, czy i jaka jest korelacja wyników osiąganych w wybranych zadaniach egzaminacyjnych z zadaniami badania Laboratorium myślenia;
• opracowanie narzędzi – zamkniętych zadań testowych, które trafnie i rzetelnie sprawdzają umiejętności rozumowania, w tym rozumowania naukowego;
• opracowanie rekomendacji dla systemu edukacji zawierających rozwiązania udoskonalające kształcenie przyrodnicze na poziomie nauczania obowiązkowego.

Jak badamy

Jak badamy

Laboratorium myślenia to badanie ilościowe polegające na rozwiązaniu przez uczniów testu składającego się z 52 pytań zamkniętych z biologii, chemii, fizyki i geografii. Ponadto, uczniowie wypełniają kwestionariusz z pytaniami dotyczącymi zainteresowań przedmiotami przyrodniczymi oraz metod pracy, z którymi się zetknęli na zajęciach z tych przedmiotów w gimnazjum. W trakcie badania zbierane są także wyniki uczniów z egzaminu gimnazjalnego.

Badanie realizowane było w czterech cyklach, realizowanych w latach 2011, 2012, 2013 i 2014 na próbie losowej obejmującej co roku ponad 7000 uczniów klas pierwszych ze 180 szkół ponadgimnazjalnych z całej Polski. Badania każdorazowo odbywa się wczesną jesienią, tak by uczniowie biorący w nim udział mieli za sobą pełen cykl kształcenia gimnazjalnego, a wpływ ich obecnej szkoły był jeszcze możliwie niewielki.

Aktualności

 Aktualności 

• Od 20 sierpnia 2014 rozpoczynamy rekrutację szkół do IV cyklu badania. Podobnie jak w I, II i III cyklu na terenie Polski zostało wylosowanych 180 szkół: licea, technika i zasadnicze szkoły zawodowe.
  
  Ankieterzy Millward Brown ( firma badawcza wybrana w przetargu do przeprowadzenia badania ) we wrześniu i na początku października 2014 ustalą dogodny dla szkoły termin realizacji, zbiorą zgody na udział uczniów w badaniu oraz przyniosą do szkół materiały edukacyjne wypracowane przez IBE w toku badania (odtajnione zadania z komentarzami ekspertów).
  
  Badanie w szkołach rozpoczniemy od 29 września i potrwa do końca października 2014. Jak w poprzednich cyklach uczniowie przez dwie godziny lekcyjne rozwiążą test z biologii, chemii, fizyki i geografii (zakres podstawy programowej do gimnazjum) oraz wypełnią kwestionariusz dotyczące m.in. ich zainteresowań przedmiotami przyrodniczymi.
  
  
• Zakończyliśmy już III cykl badania, który realizowany był na terenie 180 wylosowanych szkół w terminie od 30 września do 31 października 2013 roku. Wzieło w nim udział ponad 14 000 uczniów. Po raz pierwszy w tym cyklu wezmą w nim udział nie tylko uczniowie rozpoczynający naukę w szkole ponadgimnazjalnej ale również ich starsi koledzy z klas II. Chodzi o to, by zdiagnozować poziom umiejętności zarówno u tegorocznych absolwentów gimnazjów jak i u uczniów, którzy ukończyli pełny cykl podstawowej edukacji przyrodniczej (przypominamy, że nauka przedmiotów przyrodniczych w zakresie podstawowym kończy się w szkole ponadgimnazjalnej po pierwszej klasie).
  
  Uczniowie – tak samo jak w I i II cyklu - przez dwie godziny lekcyjne rozwiążą test składający się z 52 zadań zamkniętych z zakresu biologii, chemii, fizyki i geografii oraz wypełnią kwestionariusz, w którym odpowiedzą na pytania dotyczące m.in. ich zainteresowań przedmiotami przyrodniczymi oraz metod nauczania, z którymi zetknęli się na lekcjach z tych przedmiotów. 
  
  Wyniki III cyklu badania, po ich szczegółowej analizie i opracowaniu, będą podane do wiadomości publicznej w postaci raportu. Ponadto każda szkołą biorąca udział w badaniu otrzyma – natychmiast po ich opracowaniu - wyniki swoich uczniów już w pierwszym kwartale 2014 roku.
  
  W trakcie badania Pracownia Przedmiotów Przyrodniczych przekaże szkołom narzędzia dydaktyczne, wspierające pracę nauczyciela-przyrodnika w postaci odtajnionych po I i II cyklu badania zadań, opatrzonych komentarzami ekspertów.
  
  
• 28 sierpnia 2012 rozpoczęła się rekrutacja placówek ponadgimnazjalnych, wylosowanych do drugiego cyklu badania „Laboratorium myślenia – diagnoza nauczania przedmiotów przyrodniczych w Polsce”. Tak jak w poprzednim cyklu, w badaniu weźmie udział ponad 7 tysięcy uczniów z 180 placówek z całego kraju.
  
  
• Realizacja badania w szkołach odbywać się będzie w dniach 8-26 października, zostanie ona poprzedzona wizytą ankietera. Ankieter między innymi zaplanuje z dyrekcją szkoły termin badania, przedstawi dyrekcji procedury badawcze oraz zbierze zgody rodziców na udział uczniów w badaniu.
  
  
• 2 marca odbyła się konferencja, na której zaprezentowano wyniki, metodologię oraz wnioski po pierwszym cyklu badania. Na spotkanie oprócz ekspertów IBE, zaproszono przedstawicieli 180 szkół, które wzięły udział w badaniu. Zaproszono ponad 160 nauczycieli przedmiotów przyrodniczych z innych gimnazjów. Obecni byli również przedstawiciele MEN, kuratoriów oświaty, ORE, OKE a także pracownicy uczelni wyższych prowadzących zajęcia z dydaktyki przedmiotów przyrodniczych. Uczestnicy mieli możliwość wziąć udział w 4 panelach na których omawiane były założenia pomiaru z każdego badanego przedmiotu.

Raport

Celem badania „Laboratorium myślenia” jest diagnoza umiejętności absolwentów gimnazjum w zakresie przedmiotów przyrodniczych: biologii, chemii, fizyki i geografii w kontekście zmiany podstawy programowej. Badanie prowadzone jest przez 4 lata (2011-2014) i obejmuje ostatni rocznik gimnazjalistów kształconych według starej podstawy programowej oraz 3 roczniki nauczane według nowej podstawy. Duży nacisk położono na pomiar kluczowych umiejętności rozumowania w naukach przyrodniczych, jak wybór hipotez, planowanie eksperymentu, wyszukiwanie i krytyczna analiza informacji, wnioskowanie naukowe. Badania pozwolą odpowiedzieć na pytanie, czy reforma podstawy programowej w istotny sposób wpłynęła na poziom kształtowania umiejętności gimnazjalistów, a przede wszystkim, czy osiągnięty został jej główny cel, jakim było odejście od nauczania encyklopedycznego na rzecz problemowego.

Prezentowane w raporcie „Laboratorium myślenia - diagnoza umiejętności gimnazjalistów w zakresie przedmiotów przyrodniczych 2011" wyniki są diagnozą stanu wyjściowego przed wprowadzeniem nowej podstawy programowej.

Pobierz raport [pdf, 3.2MB]

Kontakt

Pracownia Przedmiotów Przyrodniczych 

e-mail: ibe@ibe.edu.pl

Natalia Skipietrow
rzecznik prasowy
e-mail: n.skipietrow@ibe.edu.pl
tel. 22 241 71 66