Z przejawami agresji w szkole styka się większość polskich uczniów
- Opublikowano: 4 Maj 2015
Rozmowa z Jadwigą Przewłocką z Zespołu Badań Nauczycieli IBE na temat przemocy w szkole w świetle analiz przeprowadzonych przez IBE.
Temat przemocy w szkole jest wyzwaniem dla współczesnej szkoły. Jakie najważniejsze problemy wskazują wyniki analiz IBE?
Jadwiga Przewłocka: Przygotowany przez IBE przegląd badań pokazał, że z przejawami agresji w szkole styka się większość polskich uczniów, przy czym najczęściej jest to agresja werbalna i relacyjna (wyzywanie, wyśmiewanie, wykluczanie, rozpowszechnianie kłamstw). Agresja fizyczna jest rzadsza. Najbardziej niepokojąca forma szkolnej przemocy: tzw. dręczenie szkolne dotyka ok. jednej dziesiątej uczniów. Skala problemu jest największa w ostatnich klasach szkół podstawowych, nieco mniejsza w gimnazjach, najrzadziej zaś problem agresji i przemocy dotyka uczniów szkół ponadgimnazjalnych (zwłaszcza liceów).
W analizie zwrócono uwagę właśnie na dręczenie, które jest systematycznym stosowaniem przemocy wobec ucznia lub uczennicy. Dlaczego jest to szczególnie niebezpieczne?
JP: Ze względu na konsekwencje – i to nie tylko te bezpośrednie, ale przede wszystkim długofalowe. Dręczenie to celowe, długotrwałe i powtarzalne działania ucznia lub kilku uczniów, którzy mają przewagę nad ofiarą i są jej świadomi. Może to być zarówno przemoc fizyczna, jak i psychiczna – wbrew powszechnym przekonaniom, ta druga może być znacznie bardziej dotkliwa dla ofiary. Dziecku, młodej osobie trudno jest się bronić przed takim zachowaniem, nierzadko jest ono skazane na długotrwałe prześladowanie, które może z czasem narastać. Wśród negatywnych konsekwencji dręczenia badacze wskazują m.in. depresję, obniżoną samoocenę ofiary. Jednak konsekwencje dotyczą także agresorów oraz świadków (którzy mogą również być zastraszeni). Uczniowie, uczestnicząc w tej sytuacji, uczą się niewłaściwych schematów zachowań, a w świadkach narastać może poczucie winy i bezsilności.
IBE nie poprzestało na analizach danych i postanowiło przeprowadzić własne badanie dotyczące przemocy w szkole. Na jakim etapie jest badanie i kiedy będą znane wyniki?
JP: W celu uzyskania bardziej dokładnych, pogłębionych i aktualnych danych na temat przemocy w polskiej szkole konieczne było przeprowadzenie przez IBE nowego badania zakrojonego na szeroką skalę, które zostało zrealizowane w listopadzie i grudniu 2014 roku. Badanie w szkołach objęło nie tylko uczniów, ale też ich wychowawców, pozostałych nauczycieli, pedagogów szkolnych i dyrektorów. Obecnie trwają prace nad przygotowaniem końcowego raportu z badania i już niedługo udostępnimy jego wyniki.
