Efekty nauczania języka angielskiego na III etapie edukacyjnym

Opublikowano: 2 Lis 2015

Raport „Efekty nauczania języka angielskiego na III etapie edukacyjnym” podsumowuje wyniki dwóch badań prowadzonych w latach 2012–2014 przez Pracownię Języków Obcych Instytutu Badań Edukacyjnych: Badania uczenia się i nauczania języków obcych w gimnazjum (BUNJO) oraz drugiej edycji Badania umiejętności mówienia (BUM 2). Publikacja w komplementarny sposób ukazuje profil umiejętności absolwenta polskiego gimnazjum – przedstawia informacje dotyczące poziomu osiągnięć szkolnych w zakresie wszystkich czterech sprawności językowych: rozumienia tekstu pisanego, rozumienia ze słuchu, tworzenia wypowiedzi pisemnych i ustnych. Celem raportu jest także wskazanie wybranych czynników indywidualnych, szkolnych oraz pozaszkolnych potencjalnie i faktycznie warunkujących efektywność nauczania języka angielskiego młodzieży gimnazjalnej. W odniesieniu do czynników dotychczas niebadanych szerszej na reprezentatywnych próbach, takich jak np. kwestie uczestnictwa w szkolnych i pozaszkolnych zajęciach językowych, autorzy referują także bardziej szczegółowe informacje dotyczące skali danego zjawiska. Raport kończy się wnioskami dotyczącymi stanu nauczania języków obcych w polskiej szkole, możliwości podnoszenia jakości dydaktyki języków oraz wsparcia tego procesu przez różne grupy docelowe.

.

Autoselekcja na progu gimnazjum – działania rodziców w kontekście działań szkół i polityki samorządu

Opublikowano: 29 Paź 2015

Zmiana struktury systemu oświaty i utworzenie gimnazjów to obok wprowadzenia ogólnokra-jowych egzaminów zewnętrznych opartych na standaryzowanych testach osiągnięć szkol-nych najistotniejszy element reformy oświatowej z 1999 roku. Zgodnie z założeniami tej re-formy, po ukończeniu nauki w sześcioletniej szkole podstawowej uczniowie mają być bez selekcji umieszczani w trzyletnich szkołach gimnazjalnych. O ulokowaniu dziecka w konkret-nym gimnazjum decydować ma zasada rejonizacji, ustanawiana zapisami artykułu 17 ustawy o systemie oświaty (Dz.U. 1991 Nr 95 poz. 425 z późń. zm.). Wedle tej zasady, rada gminy zobowiązana jest do takiego zaplanowania sieci publicznych szkół podstawowych i gimna-zjów, aby umożliwić wszystkim dzieciom realizację obowiązku szkolnego w jednej z tych szkół. Odbywa się to przez wyznaczenie obwodów dla szkół podstawowych i gimnazjów oraz organizację dowozów do tych szkół.
Zasada rejonizacji nie jest jednak w Polsce stosowana restrykcyjnie. Rodzice chcący posłać dziecko do szkoły w innym obwodzie mogą to zrobić zgodnie z obowiązującym prawem, pod warunkiem uzyskania zgody szkoły docelowej, ta zaś wydawana jest po uwzględnieniu do-stępności miejsc oraz ewentualnych dodatkowych kryteriów sformułowanych przez szkołę. Ale nawet jeśli rodzice zgody takiej nie uzyskają, zdarza się, że podejmują próby ominięcia systemu np. poprzez podanie w procesie naboru do szkoły nieprawdziwego adresu zamiesz-kania lub przemeldowanie siebie i dziecka na adres znajdujący się w obwodzie pożądanej szkoły. Są to już oczywiście działania wykraczające poza te przewidziane obowiązującymi przepisami, w praktyce jednak ani gminy jako organy prowadzące, ani same szkoły nie dążą do ich wyeliminowania..

Laboratorium myślenia. Diagnoza nauczania przedmiotów przyrodniczych w Polsce 2011–2014

Opublikowano: 23 Paź 2015

Podstawowym celem badania Laboratorium myślenia była diagnoza umiejętności absolwentów gimnazjum w zakresie przedmiotów przyrodniczych: biologii, chemii, fizyki i geografii, w kontekście zmiany podstawy programowej. Badanie prowadzone było w latach 2011–2014 i objęło ostatni rocznik gimnazjalistów kształconych według starej podstawy programowej oraz 3 roczniki nauczane według nowej podstawy. Duży nacisk położono na pomiar takich kluczowych umiejętności rozumowania w naukach przyrodniczych, jak: wybór hipotez, planowanie eksperymentu, wyszukiwanie i krytyczna analiza informacji, wnioskowanie naukowe. Jednocześnie badaniu towarzyszyło upowszechnianie zadań mierzących wymagania nowej podstawy programowej i służących diagnozie umiejętności rozumowania w naukach przyrodniczych.

Pomiaru umiejętności uczniów dokonywano na ogólnopolskiej reprezentatywnej próbie 180 szkół ponadgimnazjalnych w latach 2011–2014, na początku każdego roku szkolnego, tak by wpływ nowej szkoły na wiedzę uczniów był niewielki oraz by efekt nowej szkoły korzystnie wpływał na wysoką motywację uczniów do udziału w badaniu. W każdej szkole badano dwa oddziały, co pozwoliło osiągnąć próbę na poziomie ponad 7000 uczniów w każdym cyklu badania. Dodatkowo, w 2013 r. powiększono próbę o uczniów klasy drugiej. W każdym cyklu wykorzystywano 208 zadań zamkniętych, na które złożyły się po 52 zadania z biologii, chemii, fizyki i geografii. Zadania zostały umieszczone w 16 wersjach testów w taki sposób, by zarówno trudność, jak i czas rozwiązywania każdej wersji były podobne. Po każdym cyklu pewną część zadań wymieniano, pozostawiając część zadań (tzw. zadania linkowe), co umożliwiło porównanie wyników między cyklami. Łącznie wykorzystano 321 zadań, w tym 94 zadania linkowe. Oprócz rozwiązywania zadań, uczniowie odpowiadali na pytania kontekstowe kwestionariusza. Wyniki badania poddano skalowaniu z wykorzystaniem metody IRT ze średnią ustawioną na poziomie 500 punktów oraz z odchyleniem standardowym równym 100 punktów w pierwszym roku badania (2011 r.).

.

Pozycja społeczno-zawodowa nauczycieli. Raport z badania jakościowego.

Opublikowano: 23 Paź 2015

W hierarchiach zawodów CBOS nauczyciele niezmiennie zajmują wysoką pozycję. Nauczyciele są zgodni, że na szczególny szacunek społeczny zasługują wszyscy ci, którzy wykonują zawody o dużej użyteczności społecznej.

Tworząc obraz człowieka sukcesu nauczyciele posługują się kategoriami pozaekonomicznymi: człowiekiem sukcesu określają osobę zadowoloną z własnego życia, cieszącą się autonomią, posiadającą wewnętrzną harmonię, spełnioną, szczególnie w obszarach życia rodzinnego, wykonującą zawód przynoszący satysfakcję. Ten typ argumentacji może wskazywać na racjonalizację własnej pozycji społeczno-zawodowej.

Nauczyciele jako nieuprawomocnione i niesprawiedliwe uważają traktowanie wszystkich przedstawicieli zawodu jako homogenicznej grupy.

Badani wskazują na istniejącą hierarchię prestiżu w obrębie zawodu nauczyciela. Wśród czynników różnicujących szacunek dla nauczycieli wymieniają: wielkość miejscowości, czynniki instytucjonalne, wpisane w system edukacyjny (np. ważność poszczególnych przedmiotów, specyfika etapów edukacyjnych), kulturę organizacyjną szkoły (styl zarządzania, relacje z dyrektorem, atmosferę w gronie pedagogicznym), kontakty z otoczeniem, wyniki uczniów, jak również cechy osobiste nauczycieli.

W budowaniu prestiżu pomocne są: posiadanie długiego stażu pracy w zawodzie, nauczanie przedmiotów maturalnych w liceach ogólnokształcących, zlokalizowanych w dużych miastach, praca w szkołach, których uczniowie osiągają wysokie wyniki z egzaminów zewnętrznych, dobre relacje z dyrektorem szkoły i gronem pedagogicznym.

.

Badania potrzeb nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej i nauczycieli matematyki w zakresie rozwoju zawodowego (BPN)

Opublikowano: 30 Wrz 2015

W nowej podstawie programowej inaczej niż w poprzedniej określono cele nauczania matematyki. Silny nacisk położono na umiejętności modelowania matematycznego, tworzenia strategii rozwiązywania zadań, rozumowania i argumentowania. Aby osiągnąć te cele, nauczyciele muszą indywidualizować nauczanie, dostosowywać metody pracy do potrzeb i możliwości uczniów. W związku z tym nauczyciele powinni inaczej niż kilkanaście lat temu organizować nauczanie, stosować inne metody, rozwijać inne umiejętności, inaczej podchodzić do oceniania uczniów. Aby sprostać temu zadaniu, niezbędny jest ciągły ich rozwój i podnoszenie kompetencji zawodowych. Dlatego celowe stało się zbadanie kompetencji matematycznych i dydaktycznych nauczycieli i ich potrzeb w zakresie rozwoju zawodowego.

W niniejszym raporcie zostały przedstawione wyniki takiego badania przeprowadzonego w latach 2012-2014 przez Pracownię Matematyki Instytutu Badań Edukacyjnych.

.