Wyniki badania PIAAC ogłoszono 8 października w Brukseli. Tego samego dnia w Centrum Prasowym Foksal, przedstawiciele IBE zaprezentowali raport krajowy przygotowany przez badaczy z Instytutu.
W tematykę badania zgromadzonych dziennikarzy i gości wprowadził Zbigniew Stępniewski, zastępca dyrektora IBE. – Uważam, że wyniki dzisiejszych badań powinny znacząco wpłynąć na to, w jakim kierunku będzie toczyła się dalsza dyskusja na temat programów operacyjnych, które dotyczą interwencji w rozwój kapitału ludzkiego – powiedział Zbigniew Stępniewski. Dodał, że ogłoszone wyniki powinny być uwzględniane w takich dokumentach jak Europa 2020 (opracowanym przez Komisję Europejską) oraz w krajowym - - Strategia Rozwój Kapitału Ludzkiego.
Zbigniew Stępniewski, zastępca dyrektora IBE wprowdził gości i dziennikarzy w tematykę badania. Na zdjęciu z dr Agnieszką Chłoń-Domińczak
W badaniu , które trwało od sierpnia 2011 r. do pierwszego kwietnia 2012 r., wzięło w udział ponad 166 tys. osób z 24 krajów. W Polsce objęło blisko 10 tys. respondentów. Głównym celem projektu był pomiar kompetencji w obszarach, które zostały uznane za wiodące w obecnym tzw. rozwoju cywilizacyjnym społeczeństwa opartego na wiedzy – a były to rozumienie tekstu, rozumowanie matematyczne oraz wykorzystywanie technologii informacyjno-komunikacyjnych.
Młodzi Polacy dorównują rówieśnikom z innych krajów
- Kompetencje mierzone w PIAAC są niezbędne do funkcjonowania we współczesnym świecie oraz nabywania nowej wiedzy i nowych umiejętności. PIAAC dostarcza również informacji m.in. o związku pomiędzy kompetencjami, wykształceniem i sytuacją na rynku pracy – mówiła dr Agnieszka Chłoń-Domińczak, lider Zespołu Edukacji i Rynku Pracy IBE, która prezentowała szczegółowe wyniki badań. - Dane uzyskane w badaniu pozwalają na ocenę jakości zasobów kapitału ludzkiego, a na tej podstawie także ocenę potencjału gospodarczego, spójności społecznej oraz identyfikację grup narażonych na ryzyko wykluczenia społecznego ze względu na niski poziom umiejętności – podkreślała.
Dr Agnieszka Chłoń-Domińczak (IBE) prezentowała szczegółowe wyniki badania PIAAC i odpowiadała na pytania dziennikarzy
Wśród najważniejszych wyników badania wymieniła fakt, że młodzi Polacy potrafią tyle samo, co ich rówieśnicy z 22 krajów OECD. Wyniki badania PIAAC pokazały też, że w ciągu ostatnich 17 lat wzrósł poziom umiejętności dorosłych Polaków. Choć średnie wyniki w Polsce są wciąż nieco poniżej średniej badania. Nasze wyniki w rankingu podnoszą osoby z wyższym wykształceniem, pracujący w sektorach usług wiedzochłonnych i wysoko wykwalifikowani pracownicy biurowi.
Wynik Polski w dziedzinie rozumienia tekstu dzieli od średniej OECD 6 punktów (267 pkt. wobec 273 pkt.), a w dziedzinie rozumowania matematycznego – 9 punktów (260 pkt. wobec 269 pkt.). Gorszy wynik w zakresie rozumienia tekstu uzyskały Włochy i Hiszpania. Natomiast przeciętny poziom rozumowania matematycznego Polaków jest porównywalny do wyniku Wielkiej Brytanii i jest lepszy niż wyniki Irlandii, Stanów Zjednoczonych, Włoch i Hiszpanii.
Wykształcenie rodziców ma znaczenie
Omawiając sposób przeprowadzenia badania, grupę oraz zastosowaną skalę, dr Chłoń-Domińczak zwróciła uwagę, że objęło ono bardzo zróżnicowaną populację: począwszy od osób urodzonych w 1947 r., rozpoczynających edukację na początku lat 50. i wchodzących na rynek pracy w latach 60., po osoby urodzone w 1996 r., które edukację rozpoczęły już w XXI wieku i - w wielu przypadkach - nie rozpoczęły jeszcze pracy zawodowej.
Wśród czynników wpływających na kompetencje Polaków wymieniła zarówno wiek, płeć jak i miejsce zamieszkania. Młodzi Polacy osiągają lepsze wyniki niż starsi, kobiety lepsze wyniki w rozumieniu tekstu niż mężczyźni, a wyniki mieszkańców wsi odbiegają od wyników mieszkańców dużych miast.
PIACC potwierdził przy tym wyniki innych badań, np. PISA, z których wynika, że wykształcenie rodziców w znacznym stopniu wpływa na umiejętności dzieci. Polacy wychowani przez najlepiej wykształconych rodziców nie odstają od średnich wyników analogicznej grupy w OECD. Natomiast wyniki Polaków, których rodzice mieli niższe poziomy wykształcenia są wyraźnie słabsze.
Rezultaty PIAAC potwierdziły także występowanie nierówności w dostępie do szkolnictwa wyższego – osoby, których rodzice mają niskie wykształcenie rzadziej podejmują studia, nawet gdy mają wysoki poziom kompetencji.
Pracujący potrafią więcej
Lider Zespołu Edukacji i Rynku Pracy IBE wskazała, że we wszystkich krajach uczestniczących w badaniu osoby pracujące charakteryzują się wyższymi poziomami umiejętności rozumienia tekstu i rozumowania matematycznego niż osoby bezrobotne lub bierne zawodowo. Wyniki PIAAC sugerują również, że kompetencje dużej grupy osób są niewykorzystane. Wiele osób niepracujących, w szczególności tych pozostających bez pracy przez okres nie dłuższy niż dwa lata, posiada umiejętności na wysokim poziomie. Dłuższy okres bierności zawodowej wiąże się ze spadkiem kompetencji.
Dr Chłoń-Domińczak omówiła też związki między branżą i zawodem a kompetencjami Polaków. - Przyglądając się bliżej wynikom osób w zależności od rodzaju działalności pracodawcy, widzimy, że najlepszymi umiejętnościami badanymi w PIAAC charakteryzują się osoby, których praca wiąże się m.in. z usługami z zakresu informatyki, finansów, ubezpieczeń, komunikacji, reklamy, marketingu, obsługi rynku nieruchomości, doradztwem podatkowym i księgowością – wyliczała. – Grupa ta, określana łącznie jako „usługi nowoczesne”, uzyskała przeciętny wynik 299 punktów z zakresu rozumienia tekstu i 295 z rozumowania matematycznego. Obydwa wyniki są porównywalne do przeciętnych wyników osiąganych przez osoby pracujące w tych branżach w krajach OECD uczestniczących w badaniu.
Badanie PIAAC uwidoczniło także związek między poziomem kompetencji a zarobkami. Generalnie umiejętności wpływają na dochody, jednak Polska, podobnie jak Czechy, Szwecja, Słowacja i Estonia, charakteryzuje się niewielkim zróżnicowaniem dochodów związanym z poziomami umiejętności.
Na konferencji poświęconej wynikom badania PIAAC obecni byli przedstawiciele zaproszonych instytucji, naukowcy i dziennikarze
Komputer nieoswojony
Ostatnim punktem prezentacji były wyniki badania PIAAC w zakresie wykorzystywania technologii informacyjno-komunikacyjnych. Chodzi tu o umiejętność korzystania z komputera, Internetu, do pozyskiwania i analizy informacji, porozumiewania się z innymi oraz wykonywania praktycznych zadań w kontekście prywatnym, zawodowym i społecznym. Umiejętności Polaków w tym zakresie okazały się najniższe wśród krajów, które przeprowadziły tę część badania. Tylko 19% Polaków posiada wysokie umiejętności wykorzystywania technologii informacyjno-komunikacyjnych wobec 34% średnio w OECD, co więcej pracujący Polacy rzadziej i mniej intensywnie niż w innych krajach korzystają z komputera w pracy (46% nigdy nie korzysta wobec 30% w krajach OECD).
Kończąc prezentację dr Chłoń-Domińczak powiedziała, że wyniki PIACC to obszerny i bogaty materiał, który będzie mógł być wykorzystywany szeroko, w różnych obszarach: –Traktujemy te badania jako fotografię tego, w jakim punkcie jesteśmy dziś, i w jakich obszarach powinniśmy działać by dokonać potrzebnych zmian.
Pobierz informację prasową o wynikach badania PIAAC
Zobacz pełen raport krajowy z badania PIAAC
