Biblia, antyk i ich miejsce w szkole

Opublikowano: 30 Mar 2013

Jaką rolę w kształtowaniu młodego człowieka stanowię teksty rozumiane jako „fundamenty kultury”, jakie jest ich miejsce w szkolnej edukacji – o tym dyskutowano podczas ogólnopolskiego seminarium w Katowicach

Seminarium „Reaktywacja klasyki w szkole. Biblia i antyk, czyli pytania o fundamenty” zorganizowały Instytut Badań Edukacyjnych i Katedra Dydaktyki Języka i Literatury Polskiej Uniwersytetu Śląskiego. Odbyło się w marcu w w Centrum Informacji Naukowej i Bibliotece Akademickiej w Katowicach. Wśród zaproszonych gości, oprócz nauczycieli akademickich, dominowali nauczyciele z całej Polski oraz pracownicy instytucji związanych z edukacją – Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, Okręgowych Komisji Egzaminacyjnych i Wojewódzkich Ośrodków Metodycznych.

Seminarium otworzył Rektor Uniwersytetu Śląskiego  prof. zw. dr hab. Wiesław Banyś, a wykład inauguracyjny pt.  „Zagubiony język? Czytanie fragmentów z Księgi Rodzaju” wygłosiła prof. dr hab. Barbara Myrdzik  reprezentująca Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.

Szkoła wobec tradycji
Sesja plenarna pod hasłem „Szkoła wobec tradycji” prowadzona przez prof. dra hab. Krzysztofa Biedrzyckiego podejmowała zagadnienia związane z miejscem klasycznych tekstów w gimnazjum i szkole ponadgimnazjalnej. Dr Małgorzata Wójcik-Dudek z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach i mgr Kinga Białek z IBE przedstawiły problem z punktu widzenia praktyki nauczycielskiej. W referatach „Brakujące fragmenty – o szkolnym czytaniu klasycznych tekstów” i  „Interpretacja fragmentów Księgi Rodzaju jako wstęp do edukacji międzykulturowej w szkole” zaprezentowały sposoby szkolnego czytania kanonicznych tekstów.
Referat prof. dra hab. Jerzego Kaniewskiego z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu pt. „Biblia i antyk a szkolny dyskurs tożsamościowy” stanowił próbę podsumowania obecności antycznych tekstów w kolejnych podstawach programowych języka polskiego.

Reinterpretacje i konsekwencje
Sesję „Reinterpretacje i konsekwencje” poprowadziła prof. dr hab. Barbarę Myrdzik. W jej trakcie prof. dr hab. Anna Janus-Sitarz z Uniwersytetu Jagiellońskiego w referacie „Król Ferai przegląda się w lustrach. Reinterpretacje mitu o Admecie i Alkestis” dokonała interesującego przeglądu różnych interpretacji mitu i możliwości jego adaptacji w szkole.
Prof. dr hab. Ryszard Koziołek z Uniwersytetu Śląskiego w wystąpieniu „Kto komu skręcił kark w Quo vadis?” zwrócił uwagę na pomijaną symbolikę sceny walki Ursusa z turem, pokazując jednocześnie, jak nawiązuje ona do mitu o porwaniu Europy. Wskazał na konieczność „powolności” czytania, co stanowi gwarancję uważnej lektury.
W wystąpieniu „Nadzieja dla Judasza? - od postaci biblijnej do relacji chrześcijańsko-żydowskich” dr Magda Ochwat z Uniwersytetu Śląskiego przybliżając sylwetkę Judasza znaną z Biblii, tekstów literackich i filmu, dokonała przeglądu różnych interpretacji i reinterpretacji tej postaci.

Film w procesie przyswajania tradycji
Sesja „Film w procesie przyswajania tradycji” prowadzona przez prof. dra hab. Jerzego Kaniewskiego została poświęcona obrazom filmowym podejmującym problematykę biblijną. W referacie „Ciało, moc, pragnienie, pożądanie. Antyczny heros we współczesnym filmie i teatrze” dr Marek Pieniążek z Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie zaproponował czytanie kultury klasycznej przez konkret związany z ciałem i stosunkiem do niego reprezentowanym przez starożytnych.
Dr Justyna Budzik w wystąpieniu „Filmowy gatunek peplum w edukacji szkolnej” zastanawiając się nad obecnością poszczególnych gatunków filmowych w szkole, wskazywała sposoby wprowadzenia ucznia w zagadnienia związanych z kulturą antyczną. Jedną z takich możliwości jest film  – tekst kultury dobrze przez ucznia znany i oswojony.

Biblia i antyk w podręcznikach
Prof. dr hab. Ewa Jaskółowa reprezentująca Uniwersytet Śląski prowadziła sesję „Biblia i antyk w podręcznikach szkolnych”. O sposobie przedstawiania historii w podręcznikach szkolnych i związanych z tym konsekwencjach w procesie edukacji mówił dr hab. Kordian Bakuła z Uniwersytetu Wrocławskiego, który przedstawił referat „Wiedza, ideologia, wiara, mit (2). O „najważniejszych wydarzeniach z dziejów kultury“ starożytnej w podręcznikach do liceum i technikum”.
W dwóch kolejnych referatach „Czytanie Biblii w szkole (Doświadczenie lektury. Etyka. Dydaktyka)” dr Marty Chrabąszcz oraz „Kontekst biblijny w podręcznikach do trzeciego etapu edukacyjnego” mgr Marty Mytki z Uniwersytetu Adama Mickiewicza dokonano przeglądu biblijnych treści w podręcznikach do języka polskiego. Omówiono też strategie, które wyznaczają sposób czytania Biblii w szkole.
Sesję zamnął referat dra Stanisława Ciupki z Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej pt. „Biblijna idea męczeństwa według części III  Dziadów”, w którym zestawiono biblijne znaczenie męczeństwa z jego interpretacją w utworze romantycznym.

Uczeń wobec tradycji antycznej
Drugi dzień konferencji rozpoczęła sekcją „Uczeń wobec tradycji antycznej”, którą poprowadził prof. dra hab. Jerzy Kaniewski. Zaprezentowane podczas jej trwania trzy referaty (dr Wioletty Kozak z Instytutu Badań Edukacyjnych pt. „Świat kultury antycznej – bliski czy daleki współczesnej młodzieży? Głos dyskusji nad recepcąj literatury grecko-rzymskiej w szkole”, dr Iwony Morawskiej, dr Małgorzaty Latoch-Zielińskiej z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej pt. „Gimnazjaliści wobec Biblii” oraz mgr Agnieszki Kani z Uniwersytetu Jagiellońskiego pt. „Przypowieści dobrze znane? Wyzwania i perspektywy dla lektury tekstów biblijnych w gimnazjum i liceum”) wychodząc od badań ankietowych podejmowały problem istnienia tekstów klasycznych w szkole.
Seminarium zamknęła sesja „Reinterpretacje motywów” prowadzona przez prof. dr hab. Annę Janus-Sitarz. Dr Magdalena Marzec-Jóźwicka z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego przedstawiła referat pt. „Fascynujący  opis ludzkich charakterów, pasji i fobii, wzniosłych uczuć i przyziemnych interesów Pieśń o Troi Colleen McCollough” jako kontekst dla czytania Homera w szkole ponadgimnazjalnej, który wskazał możliwości wykorzystania popularnej literatury do wprowadzenia problematyki związanej z tekstami kanonicznymi.
Prof. dr hab. Ewa Jaskółowa w referacie „Poetyckie reinterpretacje kultury. Co zrobić z Lotem, jego żoną i córkami?” dokonała próby interesującej reinterpretacji znanej opowieści biblijnej. Natomiast prof. dr hab. Krzysztof Biedrzycki w wystąpieniu zatytułowanym „Dlaczego musimy pytać o fundamenty? Kłopoty ze szkolną inicjacją do kultury antycznej i biblijnej” dokonał podsumowania zagadnień związanych ze szkolnym czytaniem tekstów należących do „fundamentów kultury”.