Konferencja ICFSLA - Szczyrk 2011

Opublikowano: 9 Cze 2011

W dniach 26-28 maja br. odbyła się 23. konferencja ICFSLA (International Conference on Foreign/Second Language Acquisition) organizowana przez Uniwersytet Śląski. Tegoroczna edycja poświęcona była afektywnym aspektom nauki/przyswajania języków obcych (The Affective Dimension in Language Acquisition and Learning). Gośćmi specjalnymi byli Aneta Pavlenko z Temple University w Filadelfii, David Singleton z Trinity College w Dublinie i Heidemarie Sarter z Potsdam University. W konferencji uczestniczyły Katarzyna Kulas, Anna Michałowska i Katarzyna Paczuska z Pracowni Języków Obcych.

Wiek

Prof. Singleton przedstawił materiał badawczy przeczący Hipotezie Okresu Krytycznego (Critical Period Hypothesis), zarówno jeśli chodzi o dzieci, jak i dorosłych. Według niego nie jest to jednak podstawa to kontrhipotezy mówiącej o tym, że wiek nie jest istotną zmienną w uczeniu się języków obcych, lecz okazja do bliższego przyjrzenia się emocjom działającym jak katalizator w procesie nauki języka obcego. W dyskusji poprezentacyjnej pojawił się m. in. ciekawy wątek dotyczący obcokrajowców biegle posługujących się językiem kraju, w którym przebywają, którzy świadomie decydują się na zachowanie statusu nierodzimego użytkownika języka ze względu na brak kompetencji pragmatycznej.

Samoskuteczność

Jednym z wielokrotnie podejmowanych tematów podczas sesji panelowych była samoskuteczność (self-efficacy). Podobnie jak w innych krajach, badanie przeprowadzone wśród polskich gimnazjalistów wykazało, że uczniowie o wysokim poziomie poczucia samoskuteczności w nauce (academic self-efficacy) osiągają lepsze wyniki w nauce języków obcych (E.Piechurska-Kuciel). Badania dotyczące poczucia nauczycielskiej samoskuteczości wykazały, że polscy studenci przygotowujący się do wykonywania zawodu nauczyciela j. angielskiego mają nieco niższy poziom poczucia samoskuteczności (teacher self-efficacy) niż studenci tureccy (H.Bedir i G.Kiliańska-Przybyło) oraz, że polscy studenci oceniają swoje kompetencje w zakresie znajomości języka i przygotowania metodycznego wyżej niż wskazywałyby na to ich oceny uzyskiwane w toku studiów.

Motywacja

Motywacja jest jednym z najbardziej gruntownie przebadanych czynników afektywnych w SLA i cieszy się niezmiennie dużym zainteresowaniem badaczy. Na tegorocznej konferencji dyskutowano m. in. o związku między cechami osobowości uczących się jęz. obcych a częstotliwością i typami stosowanych przez nich strategii motywacyjnych (A. Studeńska), wzmacnianiu motywacji poprzez wykorzystywanie materiałów autentycznych (M. Derenowski), a także o wpływie rodzaju zadań i tematu lekcji na poziom motywacji uczniów (W. Pawlak).

Zintegrowane nauczanie języka i przedmiotu - CLIL

Kolejnym istotnym zagadnieniem, którego nie mogło zabraknąć podczas sesji panelowych było zintegrowane kształcenie przedmiotowo-językowe (Content and Language Integrated Learning, CLIL). Wszyscy prelegenci, którzy podjęli ten temat podkreślali, że CLIL jest podejściem innowacyjnym oraz niezwykle obiecującym jeśli chodzi o podniesienie poziomu umiejętności uczniów, zarówno w zakresie języka obcego jak i wiedzy przedmiotowej, a także zwiększenia poziomu motywacji uczniów do nauki języka obcego (uczeń dostrzega możliwość niemalże natychmiastowego wykorzystania przyswojonej wiedzy językowej w praktyce, Papaja i Rojczyk).

Ponadto, CLIL jest bardzo korzystny z punku widzenia efektywnego przetwarzania oraz zapamiętywania informacji. W zintegrowanym kształceniu przedmiotowo-językowym w trakcie jednej lekcji do ucznia docierają informacje przechowywane w różnych częściach mózgu – wiedza językowa oraz wiedza przedmiotowa, nierzadko wiedza interdyscyplinarna. Dzięki takiemu sposobowi przedstawiania informacji mózg może jednocześnie nadawać wspólną strukturę organizacyjną informacjom z różnych dziedzin, co w korzystny sposób wpływa na proces zapamiętywania, kreatywne myślenie oraz umiejętności rozwiązywania problemów (M. Foryś). Z drugiej strony pomimo licznych zalet, należy jednak pamiętać, że zintegrowane kształcenie przedmiotowo-językowe jest złożonym podejściem i wymaga określonego i starannego sposobu implementacji, bo tylko on jest gwarancją sukcesu. Dbałość o właściwe wprowadzanie zintegrowanego kształcenia przedmiotowo-językowego ze strony nauczycieli jest szczególnie istotna w przypadku uczniów szkoły podstawowej (A. Otwinowska-Kasztelanic).

Język angielski jako lingua franca

Warto wspomnieć o jeszcze jednym temacie, który mimo, że nie jest bezpośrednio

związany w afektywnymi uwarunkowaniami nauki języków obcych, cieszył się dużym zainteresowaniem uczestników konferencji oraz stał się przedmiotem gorącej dyskusji - język angielski jako lingua franca (English as a Lingua Franca, ELF).

Coraz częściej pojawiają się opinie, że obecny status angielskiego jako języka globalnej komunikacji powinien mieć implikacje do jego nauczania. Ściślej, uczący się języka powinni mieć wybór, którego wariantu angielskiego chcą się uczyć w warunkach formalnych – ELF czy brytyjskiego/amerykańskiego angielskiego. W Przypadku ELF zmieniłyby się treści nauczania (a co za tym idzie materiały dydaktyczne), uproszczeniu uległaby m. in. składnia, leksyka, fonetyka, ponadto, wykluczone byłyby także treści związane z kulturą i tradycjami krajów anglosaskich.

Propozycja przyznania ELF statusu bytu niezależnego spotkała się ze sceptyczną reakcją dużej liczby uczestników panelu, niemniej kwestia instytucjonalnego usankcjonowania ELF pozostaje otwarta, nie tyle ze względu na jej wzrastające poparcie, co z powodu nierodzimych użytkowników j. angielskiego, którzy liczebnie przewyższają użytkowników rodzimych na całym świecie.