Jak napisać dobre streszczenie? Poradnik dla ucznia (i nauczyciela)

Opublikowano: 24 Lut 2015

Umiejętność określana umownie jako „streszczanie” jest przywoływana w „Podstawie programowej…” wielokrotnie. Jej kształcenia wymaga się nie tylko od nauczycieli polonistów – streszczanie jest bowiem operacją złożoną, związaną z procesem interpretacyjnym towarzyszącym nauczaniu każdego przedmiotu szkolnego. Nie ulega jednak wątpliwości, że najwięcej uwagi należy poświęcić temu zagadnieniu na lekcjach języka polskiego.

„Podstawa programowa…” wskazuje, by wprowadzać już na pierwszym, a rozwijać na drugim etapie kształcenia „umiejętność poszukiwania interesujących [ucznia] wiadomości, a także ich porządkowania” oraz „wypowiadania się w mowie i w piśmie na tematy poruszane na zajęciach.

Tak sformułowane zapisy uwidaczniają konieczność przygotowywania uczniów od najmłodszych lat do wnikliwego czytania, odbioru informacji i tworzenia prostych wypowiedzi. Na etapie gimnazjum pojawia się i termin, i rezultat „zrozumienia tekstu na poziomie podstawowym” – streszczenie. Warto jednak podkreślić, że powinna to być łatwiejsza wersja, zwana umownie „streszczeniem linearnym” (mająca raczej charakter konspektu), w którym uczeń przedstawia „najistotniejsze treści w takim porządku, w jakim występują one w tekście”.

O najdojrzalszej wersji streszczenia mówi się w „Podstawie programowej…” dla szkół średnich. Uczeń, oprócz wnikliwego czytania i porządkowania informacji, powinien wykonywać „różne działania na tekście cudzym”. Owe działania obejmują tworzenie tekstów o wielorakim charakterze, w tym: parafrazowanie i streszczanie.