„Ojciec Wirgiliusz” czy ekonom i urzędnik skarbowy, a może jeszcze ktoś inny? Jaki jest wizerunek oraz styl pracy nauczycieli matematyki na różnych etapach kształcenia, jakie oczekiwania w stosunku do pracy matematyków mają uczniowie, rodzice oraz sami nauczyciele, na czym polega sztuka nauczania matematyki i jaka jest różnica między zajęciami z matematyki, a jej nauczaniem, wreszcie jakie problemy napotykają podczas edukacji matematycznej uczeń i nauczyciel - to tylko niektóre z pytań i zagadnień jakie zostały przedyskutowane przez badaczy, ekspertów i praktyków podczas organizowanej przez IBE konferencji „Zawód nauczyciel. Raport o stanie edukacji 2013 – Międzynarodowe i krajowe wyniki badań” (25-26 czerwca 2014 r., Warszawa). Odpowiedzi były często zaskakujące…
.…uczenie się (i nauczanie) matematyki jest rozpięte między dwiema zasadniczymi aktywnościami: poznawaniem i stosowaniem typowych procedur oraz twórczym odkrywaniem własnych strategii rozwiązywania problemów i przeprowadzaniem rozumowań. Dr Monika Czajkowska z IBE w wystąpieniu (link do referatu) wskazała, że sztuka nauczania matematyki polega na zachowaniu przez nauczyciela odpowiedniej proporcji czasu na te aktywności oraz na dobraniu odpowiednich metod nauczania. Badania prowadzone przez IBE dowodzą, że nauczyciele nie mają trudności z nauczaniem procedur, ale problemy sprawia im nauczenie tworzenia strategii rozwiązywania problemów i prowadzenia rozumowań, pomimo tego, że posiadają wiedzę teoretyczną na ten temat i są dobrze przygotowani. W świetle badań problemy tkwią także w trudnościach komunikacyjnych na lekcji.
Dyskusja podczas konferencji pokazała także, że wciąż za mało podkreśla się rolę prowadzenia zajęć z matematyki na poziomie edukacji wczesnoszkolnej, a tak kształtuje się odpowiednią postawę ucznia. Podkreślono, że w matematyce musi być miejsce na samodzielne myślenie dziecka, na kreatywność, już w trakcie nauczania wczesnoszkolnego, bo dzieci przychodzą po pierwszej klasy szkoły podstawowej pełne pomysłów. Niestety nauczyciele nie wiedzą jak daleko można puścić dziecko w samodzielność w odkrywaniu matematyki. Jeśli wykształci się postawę, że matematyka jest rzeczą odtwórczą, nastaje bierność u młodego człowieka; nie ma szans, aby przez 30 godzin metodyki w nauczaniu wczesnoszkolnym wykształcić u przyszłego nauczyciela, inną postawę w stosunku do uczenia matematyki. Pokazanie uczniom jak coś zrobić jest w matematyce ostatnią rzeczą, którą powinien robić nauczyciel; nie będziemy umieć matematyki jeśli w tym obszarze i na tym etapie nauczania nic się nie zmieni.
Nauczyciele w swojej pracy opierają się na własnych doświadczeniach, na tym jak sami w przeszłości byli uczeni. Wprowadzany model jest ich własnym doświadczeniem. Dotyczy to nie tylko matematyki, ale umiejętności myślenia na wszystkich przedmiotach.
Więcej informacji:
- referat „Podawać metodę czy pomagać w jej odkrywaniu? Rzecz o matematyce”, dr M. Czajkowska, konferencja IBE „Zawód nauczyciel. Raport o stanie edukacji 2013 – Międzynarodowe i krajowe wyniki badań”, (prezentacja, pdf);
- dyskusja „Style pracy nauczycieli” podczas konferencji IBE „Zawód nauczyciel. Raport o stanie edukacji 2013 – Międzynarodowe i krajowe wyniki badań”.
