Jak powinny być wyposażone pracownie przedmiotów przyrodniczych

Opublikowano: 19 Lut 2014

Urszula Poziomek z Pracowni Przedmiotów Przyrodniczych o tym, jak ważne jest właściwe wyposażenie pracowni i jak powstały rekomendacje IBE dla szkół

W jaki sposób określono minimalne wyposażenia pracowni przedmiotów przyrodniczych w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych? Co spowodowało, że znalazły się tam te a nie inne pomoce, odczynniki...
Rekomendacje przygotowała grupę ekspertów Pracowni Przedmiotów Przyrodniczych IBE, którzy są jednocześnie praktykami w dziedzinie przyrodniczej edukacji szkolnej – uczą lub uczyli w szkole lub pełnili funkcję doradcy metodycznego na różnych etapach edukacyjnych.
Rekomendując wyposażenie braliśmy pod uwagę przede wszystkim zapisy postawy programowej – sprzęt uporządkowany jest według doświadczeń, obserwacji i pomiarów zalecanych w dokumencie. Osoba korzystająca z rekomendacji dostaje wręcz opis zestawu do konkretnego doświadczenia (np. szkło laboratoryjne, sprzęt pomiarowy, sprzęt do obserwacji). Pewna część rekomendowanego wyposażenia ma charakter pomocniczy to np. komputer i projektor do dyspozycji nauczyciela.
Warto dodać, że rekomendacje zawierają również wskazówki dotyczące szkoleń nauczycieli, które w praktyce pokazałyby, jak można i należy z tego sprzętu korzystać. Takie praktyczne, laboratoryjne szkolenia – jak wykazało badanie PPP IBE – są najbardziej potrzebne nauczycielom.

Czy bez takiego wyposażenia pracowni nauczyciel w ogóle jest w stanie zrealizować cele podstawy programowej? Może to być dla niego dużo trudniejsze?
Gdy nauczyciel nie dysponuje pracownią przedmiotową lub odpowiednim wyposażeniem, może realizować cele i treści podstawy programowej teoretycznie. Może rozwiązywać z uczniami zadania diagnozujące umiejętności rozumowania naukowego, albo analizować przebieg i wyniki doświadczenia, które uczniowie zobaczą na filmie. Jednak wówczas zapewnia opanowanie pewnych zagadnień przez uczniów jedynie w teorii.
Pełna realizacja celów kształcenia, podkreślających w każdym przedmiocie przyrodniczym umiejętność posługiwania się metodą naukowa i rozumowania naukowego w połączeniu z rozwiązywaniem różnorodnych problemów jest możliwa tylko z zastosowaniem doświadczeń, obserwacji i pomiarów wykonywanych indywidualnie lub w grupach przez samych uczniów. Pokaz nauczycielski jest również przydatny, ale częściowo tylko rozwija umiejętność pracy samodzielnej ucznia, połączonej z umiejętnością posługiwania się sprzętem laboratoryjnym czy pomiarowym.

Dlaczego metoda naukowa jest tak istotna?
Metoda naukowa to przede wszystkim sposób myślenia pozwalający na rozwiązanie problemu w sposób racjonalny, znalezienie odpowiedzi najbliższej prawdy na postawione pytania. Metoda naukowa jest stosowana w pracach o charakterze naukowym, ale w swojej uproszczonej formule jest równie niezbędna w racjonalnym rozwiązywaniu problemów życia codziennego, społecznego czy prywatnego. Uczy, jak odróżnić fakty od opinii czy korelacje od związków przyczynowo-skutkowych, uczy wnioskowania na podstawie danych a nie przypuszczeń czy też podejmowania decyzji na podstawie wyników analizy a nie emocji. Rozwijanie umiejętności posługiwania się metodą naukową w przedmiotach przyrodniczych jest ważne, bo wspiera kształtowanie postawy świadomego, racjonalnie podchodzącego do życia obywatela.

Zobacz rekomendacje wyposażenia pracowni przyrodniczej w gimnazjum

Zobacz rekomendacje wyposażenia pracowni przyrodniczej w szkole ponadgimnazjalnej