Trzy pytania do Urszuli Poziomek
- Opublikowano: 30 Kwi 2013
Rozmowa z Urszulą Poziomek z Pracowni Przedmiotów Przyrodniczych IBE o dobrych praktykach w przyrodniczej edukacji pozaformalnej
.Pracownia Przedmiotów Przyrodniczych IBE opublikowała raport „Dobre praktyki w przyrodniczej edukacji pozaformalnej”. Wybrano je z ofert ośrodków skierowanych do grup uczniów pod opieką nauczycieli. Jakie są te ośrodki, w których zaobserwowano dobre praktyki? Co je wyróżnia?
To przede wszystkim miejsca, w których pracują ludzie z pasją. Ośrodki te umożliwiają uczniom bezpośredni udział w poznawaniu prawideł rządzących przyrodą. Mogą oni nie tylko obejrzeć, dotknąć, zbadać obiekty przyrodnicze, przeprowadzić obserwację czy doświadczenie, ale również dowiedzieć się, jak zastosować zdobytą wiedzę i umiejętności w codziennym życiu.
Część badanych ośrodków ma także ofertę skierowaną do nauczycieli przedmiotów przyrodniczych, pracownicy naukowo-dydaktyczni często we współpracy z ośrodkami doskonalenia zawodowego prowadzą szkolenia metodyczne przykładowo poświęcone realizacji doświadczeń zalecanych w podstawie programowej, udostępniają również ciekawe materiały dydaktyczne dla nauczycieli. Niektóre ośrodki proponują również prowadzenie zajęć dla uczniów z wykorzystaniem bazy ośrodka według programu zaproponowanego przez nauczyciela.
Czy zajęcia pozaformalne mogą uzupełniać nauczanie w szkołach?
Szukając dobrych praktyk w ośrodkach przyrodniczej edukacji pozaformalnej posługiwaliśmy się dokładnie sprecyzowaną ich definicją, spójną z celami kształcenia zapisanymi w podstawie programowej i podkreślającą rolę kształtowania i rozwijania umiejętności posługiwania się metodą naukową. W wielu badanych ośrodkach znaleźliśmy przykłady stosowania metody naukowej, takie jak przeprowadzanie eksperymentów, analiza danych z materiałów źródłowych, wnioskowanie, formułowanie związków przyczynowych czy dyskusji wyników. Na tej podstawie możemy uznać, że ośrodki które prezentują taki styl pracy z grupami uczniowskimi, z pewnością wspierają edukację szkolną w dziedzinie przedmiotów przyrodniczych.
Dodatkowym atutem ośrodków pozaformalnych jest ich swoboda działania edukacyjnego która pozwala prowadzić zajęcia w małych grupach i w różnym czasie. Zajęcia nie są ograniczone „godzinami lekcyjnymi”, więc zazwyczaj trwają dłużej niż 45 min. Dzięki temu pozwalają np. na przeprowadzenie dłuższego doświadczenia, ale też – co bardzo ważne – na analizę wyników, formułowanie wniosków i dyskusję, podczas której jest okazja do poparcia swojego stanowiska rzeczowymi argumentami.
W jaki sposób jeszcze lepiej wykorzystać potencjał takich ośrodków w edukacji przyrodniczej?
Jeśli chodzi o ośrodki edukacji pozaformalnej, to powinny one nawiązywać ściślejszą współpracę ze szkołami, najlepiej przez tworzenie sieci stałych odbiorców. Proponowalibyśmy również, by oferta ośrodków odnosiła się do dokumentu obowiązującego w szkole czyli do podstawy programowej, przede wszystkim do opisanych nią celów kształcenia. Wiele badanych ośrodków nie miało świadomości zmian, jakie wynikają z reformy programowej, nie miało również świadomości, że tak naprawdę realizowanymi zajęciami przyrodniczymi wspierają realizację celów kształcenia z podstawy programowej. Dzięki lepszej orientacji w tym, czego powinna uczyć szkoła, ośrodki mogą lepiej dopasować swoją ofertę do potrzeb nauczycieli i uczniów. To będzie też działało na ich korzyść, gdyż z pewnością więcej nauczycieli będzie mogło i będzie chciało skorzystać z takich zajęć wraz ze swymi uczniami.
Warto także, by ośrodki jeszcze bardziej współpracowały między sobą. Wymiana doświadczeń i dobrych praktyk z pewnością wpłynie na jakość ich oferty edukacyjnej.
