O badaniu

Badanie służyło ocenie efektów rządowego programu „Cyfrowa szkoła”, który zakładał wyposażenie szkół podstawowych w przenośne komputery i inny sprzęt informacyjno-komunikacyjny, połączone ze szkoleniami nauczycieli, zorganizowaniem sieci współpracy nauczycieli i opracowywaniem cyfrowych materiałów edukacyjnych, w celu wykorzystania technologii informacyjno-komunikacyjnych do podwyższenia jakości nauczania i uczenia się. W programie wzięło udział 399 szkół. Ewaluacja ex-post została przeprowadzona w okresie od maja do sierpnia 2013 roku, a więc pół roku po dokonaniu zakupów sprzętu przez szkoły.

Ewaluacja była współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

Serdecznie dziękujemy wszystkim osobom, które wzięły udział w badaniu.

Cele badania

Cele badania zostały określone Rządowym programie rozwijania kompetencji uczniów i nauczycieli w zakresie stosowania technologii informacyjno-komunikacyjnych – „Cyfrowa szkoła”, ustanowionym uchwałą nr 40/2012 Rady Ministrów z dnia 3 kwietnia 2012 r. Zgodnie z jego zapisami, celem ewaluacji było określenie:

• sposobów wykorzystania TIK w edukacji;
• intensywności (częstotliwości) wykorzystywania TIK na zajęciach z poszczególnych przedmiotów;
• skuteczności wykorzystywania TIK w edukacji dla rozwoju kompetencji uczniów;
• skuteczności wykorzystywania TIK dla rozwoju kreatywności nauczycieli w pracy z uczniem.

Metodologia

Wszystkie szkoły uczestniczące w programie zostały poproszone o udział w badaniu i wypełnienie kwestionariuszy umieszczonych na stronie internetowej. Odrębne kwestionariusze opracowano dla dyrektora szkoły, dla szkolnego e-koordynatora programu oraz dla nauczycieli szkoły. Ostatecznie w badaniu wzięło udział 366 dyrektorów, 376 e-koordynatorów i 3000 nauczycieli.

Oprócz tego przeprowadzono 16 indywidualnych wywiadów pogłębionych i 1 triadę z nauczycielami wspomagającymi lub przedmiotowymi. Ten moduł badania służył pogłębieniu jednego ze szczegółowych wątków ewaluacji, a mianowicie wpływu programu na nauczanie uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

Dokonano również analizy sprawozdań składanych przez szkoły biorące udział w programie „Cyfrowa szkoła”. Wykorzystano dostępne bazy danych - bazę SIO oraz bazę zawierającą wyniki sprawdzianu szóstoklasisty.

Ponadto w ramach ewaluacji dokonano przeglądu dotychczasowych badań, analiz i materiałów informacyjnych dotyczących interwencji publicznych służących szerszemu wykorzystaniu technologii informacyjno-komunikacyjnych w edukacji lub poprawie dostępu do nich wśród uczniów, jak również problematyki oddziaływania tych technologii na ucznia i nauczyciela.

Raport

Raport

Zebrane w badaniu deklaracje respondentów świadczą o tym, że nauczyciele w zdecydowanej większości (89%) wykorzystują zakupiony przez szkołę sprzęt na zajęciach, stosują TIK częściej niż przed udziałem w programie i wywiera to znaczny wpływ na stosowane metody i techniki dydaktyczne. Przywiązanie nauczycieli do tradycyjnych metod nauczania, niewystarczające jeszcze wsparcie szkoleniowe i mała skala dyfuzji innowacyjnych zastosowań TIK w edukacji mogą jednak spowodować, że ich użycie przez znaczną część nauczycieli ograniczy się do podstawowego poziomu, na którym TIK będzie stanowiło jedynie atrakcyjny, lecz powierzchowny dodatek do tradycyjnych metod nauczania.

Ogólny obraz efektów programu jest pozytywny. Wyniki badania wskazują, że udział w „Cyfrowej szkole” zmobilizował znaczną część nauczycieli do większej kreatywności, innowacyjności i zaangażowania w pracy z uczniem, a także do podnoszenia własnych kompetencji. Zgodnie z deklaracjami nauczycieli, wykorzystanie TIK sprzyjało również szerszemu stosowaniu aktywizujących i grupowych form prowadzenia zajęć.

Wśród respondentów panowała zgodna opinia, że wykorzystanie TIK podnosi atrakcyjność zajęć dla uczniów. Zgodnie z deklaracjami nauczycieli, w przypadku większości uczniów pociąga to za sobą wzrost motywacji i zaangażowania w proces uczenia się i rozwijania zainteresowań, a także podniesienie kompetencji w zakresie posługiwania się TIK w uczeniu się. Pomimo że zdecydowana większość respondentów wyrażała zadowolenie z uczestnictwa w programie, znaczna część stwierdziła, że udział w „Cyfrowej szkole” miał negatywną konsekwencję w postaci zwiększenia obciążenia pracą. Problem ten dotyczył szczególnie szkolnych e-koordynatorów.

Do czynników utrudniających realizację programu należy zaliczyć także napięty harmonogram i niechętny stosunek większości szkół do wypożyczania mobilnych komputerów uczniom poza teren szkoły.

Bardziej szczegółowe informacje znajdują się w raporcie z badania: pobierz raport [PDF, 1,8MB]