- Opublikowano: 29 Gru 2010
O badaniu
Na potrzebę przeprowadzenia badań warunków i czasu pracy nauczycieli jako pierwsi uwagę zwrócili przedstawiciele nauczycielskich organizacji związkowych. Po wielu dyskusjach, w 2010 roku temat podjął Instytut Badań Edukacyjnych. Wiosną 2011 roku przeprowadzono badania jakościowe, zrealizowane poprzez 24 wywiady grupowe FGI, które miały na celu zweryfikowanie wstępnie opracowanego katalogu czynności zawodowych nauczycieli oraz słownika pojęć, zgodne z realiami pracy nauczycielskiej i dopasowanych do sposobu, w jaki ją opisują sami nauczyciele. Posłużyło ono także do dopracowania koncepcji badania i jego metodologii.
Badanie ilościowe „Czas pracy i warunki pracy nauczycieli w opiniach nauczycieli” rozpoczęto w listopadzie 2011 roku. Trwało ono ponad rok, od listopada 2011 roku do 1 grudnia 2012 roku. Realizowała je firma MillwardBrown SMG/KRC.
Badaniem objęto nauczycieli, którzy między wrześniem 2011 roku a grudniem 2012 roku czynnie prowadzili zajęcia lekcyjne, uczyli przedmiotów ogólnokształcących, pracowali w szkołach dla dzieci i młodzieży (nie w szkołach dla dorosłych) na wszystkich etapach edukacji: od szkoły podstawowej po ponadgimnazjalną. Badanie ilościowe oparto na dwóch niezależnych od siebie technikach badawczych z dwiema odrębnie próbami losowymi.
W ramach badania ilościowego posłużono się ankietą internetową (CAWI) oraz badaniem DAR (day after recall).
CAWI zrealizowano na próbie losowej 4762. nauczycieli z 921. szkół.
Pytania dotyczyły:
- czasu poświęcanego na realizację poszczególnych czynności zawodowych w typowym tygodniu respondenta,
- częstotliwości wykonywania różnych czynności z katalogu czynności zawodowych i czasu poświęcanego na nie jednorazowo.
Z kolei badanie DAR przeprowadzone metodą wywiadu bezpośredniego wspomaganego komputerem (CAPI), zrealizowano na próbie 2617. nauczycieli z 477. szkół. Próbę tę można również traktować jako próbę 2617. dni pracy nauczyciela w trakcie roku szkolnego.
Udział w badaniu był dobrowolny. Projekt badawczy poprzedziły konsultacje ze związkami zawodowymi, a także wnikliwa analiza innych badań, polskich i zagranicznych, czasu pracy, w tym także czasu pracy nauczycieli.
Celem badania było:
- określenie czasu, poświęcanego w skali typowego tygodnia roku szkolnego przez nauczycieli na wykonywanie czynności zawodowych, oraz czynników warunkujących jego zróżnicowanie;
- pokazanie złożoności dnia pracy nauczycieli i podkreślenie różnorodności sposobów podejścia do zawodu nauczyciela.
Raport
Raport z badania „Czas pracy i warunki pracy w relacjach nauczycieli”.
Badaniami objęto nauczycieli, którzy między wrześniem 2011 r. a grudniem 2012 r. czynnie prowadzili zajęcia lekcyjne, uczyli przedmiotów ogólnokształcących, pracowali w szkołach dla dzieci i młodzieży (nie w szkołach dla dorosłych) na wszystkich etapach edukacji od szkoły podstawowej po ponadgimnazjalną.
W projekcie badawczym zastosowano zarówno metody jakościowe, jak i ilościowe. Badanie ilościowe oparto na dwóch niezależnych od siebie technikach badawczych z dwiema odrębnie próbami losowymi.
Badanie pozwoliło wyodrębnić 54 czynności wykonywane przez nauczycieli, określić, jak często nauczyciele wykonują te czynności i ile deklarują, że poświęcili na nie czasu, gdy wykonywali je ostatni raz.
Wyniki badania dają podstawę do określenia czasu 5. czynności codziennych, jako dominującego składnika czasu pracy. Te czynności to: prowadzenie lekcji, przygotowywanie lekcji, prowadzenie innych zajęć, przygotowywanie innych zajęć, sprawdzanie prac. Pozostałe czynności pełnią zdecydowanie mniejszą rolę w budżecie czasu nauczycieli i są na ogół wykonywane znacznie rzadziej.
W typowym tygodniu roku szkolnego czas poświęcony na 5 czynności codziennych nauczyciele pełnoetatowi szacują średnio na 34 godz. 35 min. (ankieta internetowa). Nie dotyczy to okresów nietypowych w ciągu roku szkolnego. Wszystkie czynności zsumowane w technice DAR dają łącznie wynik 46 godz. 40 min. tygodniowo – dotyczy to nauczycieli, którzy prowadzą od 18. do 27. lekcji tygodniowo, nie zajmują stanowisk, które by wpływały na pensum i pracują w jednej szkole lub zespole szkół, czyli około 60% nauczycieli przedmiotów ogólnokształcących.
Pobierz raport: [pdf, 2.3 MB]
Słowa kluczowe: katalog czynności zawodowych nauczycieli, ścieżka edukacyjna nauczycieli, awans zawodowy, warunki pracy, czas pracy, prowadzenie lekcji, przygotowywanie lekcji, prowadzenie innych zajęć, przygotowywanie innych zajęć, sprawdzanie prac;
