Opracowanie jest uzupełnioną i pogłębioną wersją raportu z drugiego cyklu międzynarodowego badania TALIS (Teaching and Learning International Survey), przeprowadzonego wiosną 2013 r., poświęconego warunkom pracy nauczycieli, ich poglądom na nauczanie oraz środowisku nauczania i uczenia się w szkołach. Badanie TALIS ma na celu dostarczenie porównywalnych międzynarodowo informacji na temat nauczycieli i nauczania. Jest to największe na świecie badanie na temat nauczycieli i dyrektorów szkół. Dotyczy takich zagadnień jak: możliwości rozwoju zawodowego, przekonania i praktyki w zakresie nauczania, ocena pracy nauczycieli i informacja zwrotna od dyrektorów i nauczycieli, a także przywództwo, zarządzanie szkołą i klimat szkoły. Analiza danych z badania pozwala porównywać kraje stojące przed podobnymi wyzwaniami, umożliwia wykorzystanie różnych doświadczeń i sformułowanie wniosków na potrzeby kształtowania polityki edukacyjnej.

Wprowadzone w raporcie zmiany obejmują przede wszystkim opracowanie dotąd nieanalizowanych obszarów badania dotyczących: rozwoju zawodowego nauczycieli, programów integracyjnych i mentorskich, wyjazdów zagranicznych polskich nauczycieli w celach zawodowych, skal przywództwa rozproszonego i zorientowanego na nauczanie oraz satysfakcji zawodowej dyrektorów. Poszczególne rozdziały zostały poszerzone o szczegółowe porównania międzynarodowe, pogłębiono też analizy dotyczące sytuacji w polskich szkołach, zwłaszcza uwzględniające różnice między poszczególnymi poziomami kształcenia. Ponadto dane zostały osadzone w szerszym kontekście literatury przedmiotu. Zgodnie z tymi zmianami rozbudowano streszczenie i dodano rozdział zawierający rekomendacje z badań odnoszące się zarówno do poziomu systemu, jak i do sposobu pracy poszczególnych szkół oraz dyrektorów i nauczycieli.

Czytając raport, należy pamiętać, że badanie TALIS opiera się na deklaracjach nauczycieli i dyrektorów szkół, nawet w przypadku pozornie obiektywnych informacji o faktach może to prowadzić do niezamierzonego obciążenia wyników. Dzięki temu zyskujemy ocenę szeroko rozumianych warunków pracy nauczycieli widzianą ich oczami i znacznie pogłębioną w stosunku do tego, co możemy powiedzieć o nauczycielach na podstawie administracyjnych danych statystycznych. Warto też podkreślić, że badanie TALIS ma charakter międzynarodowy, co stwarza unikalną możliwość dokonywana porównań między krajami. Oznacza to jednak, że nauczyciele z różnych krajów odpowiadali na możliwie podobne pytania, przez co niektóre z nich nie w pełni odpowiadają specyfice krajowych problemów i rozwiązań prawno-organizacyjnych.

Dane prezentowane w raporcie dotyczą przede wszystkim nauczycieli i dyrektorów gimnazjów. Tam, gdzie analizowane są informacje odnoszące się do szkół podstawowych i ponadgimnazjalnych, zostało to wyraźnie podkreślone w tekście. Podyktowane jest to faktem, że podstawową jednostką analizy TALIS są nauczyciele i dyrektorzy gimnazjów. Badanie na dwóch poziomach kształcenia (ISCED 1 oraz ISCED 3)1 było dodatkowe, zdecydowała się na nie tylko część krajów TALIS.

Pobierz raport w wersji pdf [2MB], epub [2,2MB]